Việc phải đến đã đến: Đức Phanxicô chính thức và rất khiêm nhường lên tiếng xin lỗi về việc xử lý tai tiếng lạm dụng tình dục ở Chile. Ký Giả Gerard O’Connell của tờ America cho rằng đây là “bóng dáng của việc khởi đầu một cơn động đất trong Giáo Hội Chile”.
Thực vậy, trong lá thư dài 3 trang, Đức Phanxicô nhìn nhận ngài đã mắc “nhiều lầm lỗi nghiêm trọng” trong việc xử lý vụ tai tiếng này và xin sự tha thứ. Sau đó, ngài đã đưa ra hai biện pháp quan trọng: ngài sẽ triệu tập một cuộc họp toàn thể các giám mục Chile tại Rôma và sẽ mời 3 người tố cáo Đức Cha Barros tới gặp ngài trong 1 dịp khác.
Đức Phanxicô không ngần ngại cho biết lầm lỗi của ngài trầm trọng như thế nào. Lời ngài, “Tôi đã sa vào các lầm lỗi nghiêm trọng khi lượng giá và nhận thứctình thế, đặc biệt vì thiếu thông tin trung thực và quân bình”.
Thông tin ấy chắc chắn là trách nhiệm của các phụ tá. Nhưng ngài nhận lấy trách nhiệm xin lỗi: “tôi xin sự tha thứ của tất cả những ai tôi đã xúc phạm”.
Nên biết rằng Đức Phanxicô có động thái trên sau khi đọc phúc trình 2,300 trang của Đức Tổng Giám Mục Scicluna tổng kết cuộc điều tra của ngài với 64 chứng nhân tại Hoa Kỳ và Chile từ 17 tháng Hai, tới 1 tháng Ba, 2018.
Trong bức thư của ngài, được công bố cho báo chí tại Chile và tại Rôma, Đức Phanxicô cám ơn các nạn nhân và nhiều người khác đã “trung thực, can đảm và có cảm thức giáo hội” trong việc xuất hiện và tỏ hết tâm can với Đức Tổng Giám Mục Scicluna. Ngài cũng cám ơn các đặc phái viên của ngài và các phương tiện truyền thông đã hành động “một cách chuyên nghiệp trong việc xử lý trường hợp hết sức tế nhị này, tôn trọng quyền các công dân được biết tin tức và danh thơm tiếng tốt của những người ra làm chứng”.
Nguyên văn lá thư của Đức Phanxicô
Ngoài những nét tích cực trên đây, toàn bộ bức thư còn toát lên niềm tin tưởng tuyệt đối vào Chúa Phục Sinh, cho thấy đây không hẳn là một hạ nhục mà là một dịp may để thanh tẩy và trỗi dậy. Mời bạn đọc xem nguyên văn lá thư, dựa theo bản dịch tiếng Anh của CNA/EWNT News:
Các hiền huynh trong hàng giám mục thân mến: việc tiếp nhận vào tuần trước, ngày 20 tháng Ba, 2018, các văn kiện cuối cùng hoàn tất bản phúc trình đệ trình cho tôi bởi hai đặc phái viên do tôi phái tới Chile, với tổng cộng hơn 2,300 trang, đã thúc giục tôi viết lá thư này. Tôi bảo đảm với các hiền huynh lời cầu nguyện của tôi và tôi muốn chia sẻ với các hiền huynh niềm xác tín này: các khó khăn hiện nay cũng là dịp để tái lập lòng tin trong Giáo Hội, một lòng tin bị sứt mẻ vì các sai lầm và tội lỗi của ta, và để hàn gắn các thương tích vẫn chưa ngừng rướm máu trong toàn bộ xã hội Chile.
Không có đức tin và việc cầu nguyện, tình huynh đệ không thể nào có được. Do đó, nhân Chúa Nhật thứ hai Phục Sinh này, nhân ngày thương xót, tôi hiến tặng các hiền huynh suy niệm này với lòng mong ước mỗi hiền huynh cùng đồng hành với tôi trên hành trình nội tâm mà tôi vốn đã khởi hành trong mấy tuần lễ vừa qua, để chính Chúa Thánh Thần, chứ không phải các quan tâm của ta, hay, tệ hơn nữa, lòng hãnh diện bị thương tích của ta, sẽ hướng dẫn ta bằng các hồng ân của Người.
Đôi khi, lúc có quá nhiều sự ác làm linh hồn kinh hãi và xô đẩy ta vào thế giới như kẻ bơ phờ, bị trói kín trong “những lâu đài mùa đông” ấm cúng, tình yêu Thiên Chúa xuất hiện để gặp gỡ ta và thanh tẩy các ý hướng của ta ngõ hầu ta yêu thương như những con người tự do, trưởng thành, và sáng suốt. Khi các phương tiện truyền thông nhục mạ ta, trình bầy một Giáo Hội gần như lúc nào cũng ở trong bóng tối của những ngày đầu con trăng, thiếu hẳn Mặt Trời công lý, chúng ta bị cám dỗ nghi ngờ chiến thắng Vượt Qua của Đấng Trỗi Dậy. Tôi tin rằng như Thánh Tôma Tông Đồ, ta đừng sợ phải nghi ngờ nhưng đúng hơn sợ sự cao ngạo muốn được thấy mà không cần tin vào chứng từ của những người đã được nghe lời hứa hẹn đẹp đẽ nhất từ môi miệng của Chúa.
Hôm nay, tôi muốn nói với các hiền huynh không phải các bảo đảm, mà đúng hơn, là một điều mà Chúa tặng ta để ta cảm nghiệm mỗi ngày: niềm vui, sự bình an được tha hết tội lỗi và hoạt động của ơn thánh Người.
Về phương diện ấy, tôi muốn nói lên lòng biết ơn của tôi với Đức Cha Charles Scicluna, Tổng Giám Mục Malta và Cha Jordi Bertomeu Farnós, viên chức của Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin, về công việc phi thường lắng nghe một cách ân cần và đầy tương cảm 64 chứng từ mà các ngài thu thập mới đây cả ở New York lẫn ở Santiago, Chile. Tôi gửi các ngài đi để lắng nghe bằng cõi lòng và sự khiêm tốn. Sau đó, khi các ngài đệ trình lên tôi bản phúc trình và, cách riêng, việc lượng định của nó về pháp lý và mục vụ đối với các tín liệu đã thu thập, các ngài thừa nhận với tôi rằng các ngài cảm thấy bị choáng ngợp trước nỗi đau của rất nhiều nạn nhân các vụ lạm dụng lương tâm và quyền hành trầm trọng và, cách riêng, các hành vi lạm dụng tình dục bởi những người thánh hiến tại xứ sở các hiền huynh chống các vị thành niên, là những người, lúc đó, không được lưu ý nghiêm túc, thậm chí còn bị cướp mất sự vô tội nữa.
Sự biết ơn thân ái nhất và tận đáy lòng nhất chúng ta phải nói lên trong tư cách các mục tử với những người đã trung thực, can đảm và có cảm thức về Giáo Hội muốn được gặp gỡ các phái viên của tôi và bày tỏ với các ngài các thương tích trong linh hồn họ. Đức Cha Scicluna và Cha Bertomeu cho tôi hay: một số giám mục, linh mục và phó tế, giáo dân nam nữ ở Santiago và Osorno đã tới Giáo Xứ Holy Name ở New York hay văn phòng tại Sotero Sanz, ở Providencia, với một sự chín chắn, tôn trọng và tốt bụng hết sức đáng khâm phục.
Thêm vào đó, những ngày tiếp theo sau sứ vụ đặc biệt ấy còn được mục kích một sự kiện có giá trị khác mà chúng ta nên lưu ý nhiều cho các dịp khác, vì không những bầu khí tín cẩn đạt được trong chuyến viếng thăm này đã được duy trì, mà không lúc nào bị sa vào cơn cám dỗ muốn biến sứ vụ tế nhị này thành màn xiếc truyền thông. Về phương diện này, tôi muốn cám ơn các tổ chức và các phương tiện truyền thông khác nhau về tính chuyên nghiệp của họ trong việc xử lý một vụ tế nhị như thế, biết tôn trọng quyền của các công dân được hưởng thông tin và danh thơm tiếng tốt của những người cung khai.
Giờ đây, sau khi cẩn thận đọc biên bản của “sứ vụ đặc biệt” này, tôi tin tôi có thể quả quyết rằng các chứng từ thu thập được đã nói lên một cách sắc nét, không thêm bớt hay pha chế gia vị, nhiều cuộc đời bị nhục hình như bị đóng đinh và tôi thú nhận với các hiền huynh rằng điều này làm tôi đau đớn và xấu hổ.
Xem xét tất cả những điều ấy, tôi viết thư cho các hiền huynh, đang họp nhau trong Đại Hội lần thứ 115, để khiêm cung xin các hiền huynh hợp tác và trợ giúp trong việc biện phân các biện pháp ngắn hạn, trung hạn và dài hạn cần được thông qua để tái lập sự hiệp thông giáo hội tại Chile, với mục tiêu sửa chữa bao nhiêu có thể vụ tai tiếng này và tái lập công lý.
Tôi dự định mời các hiền huynh tới Rôma để thảo luận các kết luận và chuyến thăm viếng nói trên và cả các kết luận của tôi nữa. Tôi nghĩ cuộc gặp gỡ này sẽ là một cuộc gặp gỡ huynh đệ, không có thiên kiến hay tiên niệm, mà chỉ có một mục tiêu là làm cho sự thật tỏa sáng trong đời sống ta. Về ngày giờ, tôi ủy thác cho Tổng Thư Ký Hội Đồng Giám Mục cho tôi các khả thể khác nhau.
Còn về trách nhiệm của tôi, tôi thừa nhận, và tôi muốn các hiền huynh chuyển giao lời thưa nhận này một cách trung thành y hệt, rằng tôi đã mắc những sai lầm nghiêm trọng trong việc lượng định và nhận thức tình thế, đặc biệt vì thiếu thông tin trung thực và quân bình. Ngay lúc này đây, tôi xin sự tha thứ của tất cả những ai tôi đã xúc phạm và tôi hy vọng có thể đích thân làm việc này, trong những tuần lễ sắp tới, trong các cuộc gặp gỡ mà tôi sẽ có với các đại diện của những người được phỏng vấn.
Hãy ở lại trong Thầy: những lời của Chúa này vang dội liên tiếp trong những ngày này. Chúng có ý nói đến các mối liên hệ bản thân, tình hiệp thông, tình huynh đệ lôi cuốn và mời gọi. Hợp nhất với Chúa Kitô như những cành cây với cây nho, tôi mời các hiền huynh tháp nhập vào lời cầu nguyện của các hiền huynh trong những ngày sắp tới lòng hào hiệp sẽ chuẩn bị ta dự cuộc gặp gỡ nói trên và sau đó làm cho những điều chúng ta vừa suy niệm được diễn dịch thành các hành động cụ thể.
Thậm chí điều thích đáng là Giáo Hội tại Chile nên liên tục cầu nguyện. Lúc này hơn bao giờ hết, chúng ta không thể sa trở lại vào cơn cám dỗ nói năng dài dòng hay bám lấy “những điều tổng quát”. Thời buổi này, chúng ta hãy nhìn lên Chúa Kitô. Hãy nhìn ngắm cuộc đời và các cử chỉ của Người, nhất là lúc Người chỉ cho chúng ta lòng cảm thương và lòng thương xót đối với những người sai lạc. Chúng ta hãy yêu thương trong sự thật, hãy xin được sự khôn ngoan trong lòng và hãy hồi tâm.
Trong khi chờ tin của các hiền huynh và xin Đức Cha Santiago Silva Retamales, Chủ Tịch Hội Đồng Giám Mục Chile, cho đăng thư này càng nhanh càng tốt, tôi ban phép lành của tôi và xin các hiền huynh vui lòng tiếp tục cầu nguyện cho tôi.
Vũ Văn An
(vietcatholic 12.04.2018)