Ngày 07 tháng 12: Thánh Ambrôsiô, Giám mục Milan, Tiến sĩ Hội thánh

PHỤNG VỤ CHƯ THÁNH

Ngày 07 tháng 12

THÁNH AMBRÔSIÔ, GIÁM MỤC MILAN, TIẾN SĨ HỘI THÁNH

Ngày 07 tháng 12 năm 374, trong một nhà thờ ở Milan, một cuộc tranh luận đã diễn ra sôi nổi. Đó là thời điểm xã hội tại Ý có những chia rẽ sâu sắc. Việc bầu chọn vị giám mục mới của thành phố, lúc ấy là thủ đô của Đế quốc Rôma Tây phương trở nên thật khó khăn và đã làm bùng lên căng thẳng giữa người Công giáo và nhóm Ariô. Việc nhóm Ariô chối bỏ thiên tính của Đức Kitô, điều mà người Công giáo kiên quyết bảo vệ đã trở thành chướng ngại tưởng như không thể vượt qua trong việc tìm ra một vị mục tử có thể đại diện cho cả hai bên.

Một vị giám mục cho tất cả

Người ta mời vị thống đốc xứ Lombardie, Ligurie và Émilie, một người nổi tiếng liêm chính và công bằng đến làm trung gian. Đó là Ambrôsiô, ông sinh năm 340 tại Trèves, nước Đức, trong một gia đình Kitô giáo thuộc Giáo hội Rôma. Ambrôsiô đã theo học ngành luật tại Rôma như cha mình, cũng là thống đốc xứ Gaule, và ngoài ra, Ambrôsiô còn được đào luyện về thuật hùng biện cũng như văn chương Hy-La. Những thành công trong sự nghiệp pháp lý, cùng khả năng điềm tĩnh trong việc xử lý ngay cả những tranh cãi gay gắt nhất đã khiến Ambrôsiô trở thành ứng viên lý tưởng để điều đình cuộc tranh luận gay gắt tại Milan sau cái chết của vị giám mục thuộc phái Ariô là Assenzio. Lời mời gọi đối thoại của Ambrôsiô đã thuyết phục dân chúng và ngăn chặn bạo động xảy ra. Nhưng ngay lúc ông nghĩ rằng mình đã hoàn tất nhiệm vụ, điều không ngờ đã xảy ra: từ giữa đám đông vang lên tiếng của một đứa trẻ, rồi toàn thể cộng đoàn lặp lại: “Ambrôsiô làm giám mục!”. Trong một sự hòa hợp bất ngờ, những người Công giáo và nhóm Ariô đã đạt được một thỏa thuận. Lời kêu xin của dân chúng khiến Ambrôsiô hoang mang, ông chưa được rửa tội và thấy mình hoàn toàn không thích hợp với vai trò này. Ông phản đối, viện dẫn quyền quyết định của Hoàng đế Valentinô, nhưng hoàng đế lại xác nhận ý dân. Ambrôsiô tìm cách trốn tránh, nhưng Đức Giáo hoàng Đamasô cũng xem ông là người xứng đáng lãnh nhận trách vụ giám mục. Nhận ra tiếng gọi của Thiên Chúa, Ambrôsiô chấp nhận và ở tuổi 34, ngài trở thành Giám mục Milan.

Cầu nguyện và gần gũi dân Chúa

Sau đó, Ambrôsiô phân phát mọi tài sản cho người nghèo và chuyên tâm học hỏi Thánh kinh cùng các Giáo phụ. Ngài nói: “Khi tôi đọc Kinh thánh, Thiên Chúa bước đi với tôi trong thiên đàng.” Ngài còn học cách giảng thuyết, và tài hùng biện của ngài đã lôi cuốn chàng thanh niên Augustinô thành Hippo, góp phần quyết định vào cuộc hoán cải của Augustinô. Đời sống của Ambrôsiô mỗi ngày một khổ hạnh hơn, hoàn toàn dành cho việc học hỏi, cầu nguyện, lắng nghe và gần gũi với người nghèo và dân Chúa. Ngài nói: “Nếu Giáo hội có vàng bạc, thì không phải để cất giữ, nhưng để trao tặng cho những người túng thiếu”, khi ngài quyết định đem nung chảy các đồ dùng trong phụng vụ để chuộc lại một số tín hữu bị quân lính Bắc Âu bắt giữ.

Cuộc chiến chống lạc giáo

Hoà bình và hiệp nhất là ưu tiên của ngài, nhưng ngài không bao giờ thỏa hiệp với những giáo thuyết lầm lạc. Nghệ thuật thánh thường diễn tả ngài cầm roi xua đuổi lạc giáo. Ngài kiên quyết chống lại thuyết Ariô, đến mức phải đối đầu với những người nắm quyền và cả hoàng gia. Trong cuộc xung đột nổi lên dưới thời hoàng hậu Giustina, người vốn ủng hộ phe Ariô, Thánh Ambrôsiô đã chiến thắng bằng cách khẳng định quyền tự do của quyền lực thiêng liêng trước quyền lực thế tục. Biến cố thảm sát ở Thessalonica năm 390 là một sự kiện điển hình. Sau cái chết của viên thống đốc, dân chúng nổi loạn và bị Hoàng đế Théodose ra lệnh giết hơn bảy ngàn người. Thánh Ambrôsiô đã thành công trong việc khiến hoàng đế ăn năn thống hối. “Hoàng đế ở trong Giáo hội, không phải đứng trên Giáo hội”, đó là xác tín của vị giám mục Milan, người đã bất chấp luật pháp, thậm chí không giao một nhà thờ nào cho những người theo phe Ariô.

Quyền tối thượng của Thánh Phêrô

Thánh Ambrôsiô luôn nhìn nhận uy quyền tối thượng của Đức Giám mục Rôma, và thường nói: “Ubi Petrus, ibi Ecclesia – Nơi nào có Phêrô, ở đó có Giáo hội”. Tình yêu dành cho Đức Kitô, cho Giáo hội và cho Đức Maria tỏa sáng trong kho tàng tác phẩm văn chương và thần học đồ sộ của ngài, điều này đã đưa ngài cùng với Thánh Giêrônimô, Augustinô và Grêgôriô Cả vào bậc các đại tiến sĩ của Giáo hội Tây phương. Ngài cũng là người xây dựng các vương cung thánh đường, sáng tác những thánh thi làm đổi mới đời sống cầu nguyện, và không mệt mỏi trong việc nguyện gẫm, Thánh Ambrôsiô qua đời vào thứ Bảy tuần Thánh năm 397 và một đoàn người rất đông đã đổ về kính viếng ngài vào Chúa nhật Phục sinh năm ấy.

Maria Hải Châu, SSS

Chuyển ngữ từ: vaticannews.va/fr