Thánh
Đaminh NGUYỄN HUY NGUYÊN
Chánh trương – Lang y (1800 – 1862)
Ngày tử đạo: 16 tháng 6
« Ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm được mạng sống ấy » (Mt 16, 25)
Thánh Đaminh Nguyễn Huy Nguyên sinh năm 1800 tại giáo xứ Ngọc Cục, tỉnh Nam Định (nay thuộc giáo xứ Ngọc Tiên, Giáo phận Bùi Chu).
Ông Nguyên sống đời Công giáo đạo hạnh gương mẫu, gia thất khá giả, làm việc phúc đức, nâng đỡ người nghèo nên được dân làng kính yêu mộ mến. Là một thầy thuốc nên ông Nguyên có nhiều cơ hội thực thi bác ái khi tiếp xúc với đủ hạng người, cả Công giáo lẫn không Công giáo.
Ngày 14/09/1861, ông Nguyên bị bắt lúc đang giữ chức chánh trương xứ đạo Lục Thủy. Quan phủ Xuân Trường hạ lệnh cho ông lang Nguyên phải đạp lên Thánh Giá, nhưng ông cương quyết không xúc phạm đến Chúa. Quan phủ giận dữ, đày ông Nguyên sang làng Bạch Cốc, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.
Trong hơn 7 tháng, ông Nguyên bị giam cầm, cổ mang gông cùm, chân tay bị xiềng xích, bị đánh đòn nhiều lần, bị khắc hai chữ “tả đạo” vào má. Tuy nhiên, vị anh hùng đức tin vẫn kiên trì, đặt trọn niềm tin vào Chúa. Để nâng cao tinh thần trung kiên, ông Nguyên và các bạn tù khác siêng năng đọc kinh Mân Côi, cầu nguyện và hy sinh. Ngoài ra, các ông còn giúp nhau sám hối và ăn chay mỗi tuần 3 ngày để chuẩn bị đón nhận hồng phúc tử đạo. Nhờ đó, các ông tìm được sức mạnh thiêng liêng, nghị lực và can đảm, khắc phục mọi đau khổ và thử thách.
Cùng với ông Anrê Nguyễn Mạnh Tường, Vinhsơn Nguyễn Mạnh Tương, Đaminh Nguyễn Đức Mạo, Đaminh Nguyễn Đức Nhi, vị chứng nhân đức tin Chánh trương và Lang y Nguyễn Huy Nguyên lãnh án xử trảm vào ngày 16/06/1862 tại pháp trường Bạch Cốc, tỉnh Nam Định, triều vua Tự Đức. Thi hài các vị được chôn ngay tại nơi tử đạo, sau được cải táng về quê nhà.
Ông chánh trương Ðaminh Nguyễn Huy Nguyên được nâng lên hàng chân phước ngày 29/04/1951 được tôn phong hiển thánh ngày 19/06/1988.