“Trong giây phút ngập tràn cảm xúc này đây, chắc hẳn hết thảy mọi con cái Vinh cũng đang chung nhịp đập, hướng lòng về Mẹ Giáo phận với những thổn thức trìu mến, yêu thương”…
Giáo phận Vinh trải rộng trên địa bàn ba tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình với tổng diện tích 30.599,0 km2. Dải đất tựa mình vào dãy Trường Sơn hùng vĩ; dải đất gió Lào, cát trắng; dải đất lam lũ, khó nghèo nhưng kiên cường, hoà hiếu, son sắt, thủy chung.
Ngược dòng thời gian, theo sử sách còn lưu lại, sau 2 năm hoạt động tại Đàng Ngoài, đến cuối tháng 3/1629, thừa sai Alexandre de Rhodes và Pedro Marquez bị Trịnh Tráng trục xuất và sai dẫn độ vào Đàng Trong. Trên đường đi, các ngài đã ghé lạch Cờn, cửa Rùm, cửa Sót và Quảng Bình – Bố Chính, tận dụng mọi cơ hội để mang Chúa đến với mảnh đất Nghệ – Tĩnh – Bình dấu yêu.
Phút chốc lịch sử ấy đã trở thành một biến cố không thể nào quên. Những hạt giống đức tin tuy gieo vãi trong vội vàng nhưng đã nhanh chóng lớn mạnh để đến ngày 27/3/1846, Giáo phận Nam Đàng Ngoài, là tên cũ của Giáo phận Vinh, chính thức thành lập với sắc chỉ “Ex Debitu Pastoralis” của Đức Thánh Cha Gregorius XVI sau hơn 2 thế kỷ đón nhận Tin Mừng.
Kể từ thời khắc ấy, hành trình của niềm tin trên mảnh đất này tiếp tục bước đi giữa những cơn sóng gió, bão bùng của biến thiên thời cuộc nhưng niềm hy vọng không bao giờ chấm dứt. Những trang sử hùng anh được viết bằng mồ hôi, nước mắt, thấm đẫm máu xương của chứng nhân trung liệt đã không ngừng tô thắm cho khúc tráng ca bất hủ của giáo đoàn Vinh.
Từ trong đau thương, những người Công giáo Nghệ – Tĩnh – Bình đã thể hiện khí phách kiên cường, trung trinh, quả cảm. Trải qua nhiều thăng trầm, thử thách, trên đất Vinh hôm nay, hạt giống đức tin đã làm nên những mùa vàng bội thu: Giáo phận hiện có 530.736 tín hữu, đông thứ ba trong 26 giáo phận, với 21 giáo hạt, 191 giáo xứ, 3 giám mục, 245 linh mục triều và dòng, hơn 170 đại chủng sinh, 42 tiền chủng sinh và trên 1000 tu sĩ nam nữ.
Trang sử Giáo phận ghi dấu nhiều cuộc chia ly trong nước mắt nhưng đó cũng là sự kỳ diệu của bàn tay Chúa làm khiến hôm nay con cái gốc Vinh hiện diện ở bốn phương trời như ai đó đã từng tự hào thốt lên: “Trời đất đầy Vinh”. Có những người con ra đi mà nhiều lúc chưa kịp ghi lại gương mặt Mẹ Giáo phận, đến hôm nay về tóc đã điểm bạc gió sương.
Dù đi đâu, về đâu, ba tiếng “Giáo phận Vinh” vẫn mãi mãi ghim chặt, hằn sâu vào trái tim những người con xa xứ như một ký ức không thể nào quên.
Trong giây phút ngập tràn cảm xúc này đây, chắc hẳn rằng những con tim đó cũng đang chung nhịp đập, hướng lòng về Mẹ Giáo phận, hướng lòng về nguồn cội với những thổn thức, trìu mến, liên đới, thương yêu.
“Hướng lòng về đây, hỡi con cái Mẹ xa quê, đây cái nôi đã từng ấp ủ tuổi thơ bao cuộc đời, từng nuôi nấng con cái trong tình Mẹ yêu”. Về đây, nơi mảnh đất giáo đô Xã Đoài, nơi từng làm nhân chứng cho bao buồn vui, thăng trầm thế sự nổi trôi.
Nhìn lại chặng đường 170 năm là khoảnh khắc để toàn thể con dân giáo đoàn Vinh hiệp lòng trong khúc ca tạ ơn. Tạ ơn Thiên Chúa, tạ ơn Mẹ thánh quan thầy đã quan phòng và che chở Giáo phận, ghi ơn công đức cao dày của lớp lớp tiền nhân.
Đây cũng là dịp mời gọi mỗi thành phần dân Chúa tiếp nối truyền thống hào hùng của cha ông, vượt lên khó khăn và nghịch cảnh, hăng say loan báo Tin Mừng, quyết tâm trung thành với Giáo Hội và gắng sức xây dựng giáo đoàn Vinh hiệp nhất, phát triển và nhuần thấm yêu thương.
Vinh, một giáo phận với bề dày truyền thống hàng trăm năm lịch sử đang tràn đầy hy vọng vươn lên giữa những thách đố của thời đại. Dưới sự dẫn dắt của Đức Cha Phaolô, Giáo phận 170 tuổi đang tiếp tục cất bước đăng trình với khuôn mặt rạng rỡ, nét xuân xanh ngời sáng tương lai.
Những thành quả đạt được, những ấn tượng khó phai sẽ là động lực nâng đỡ chúng ta trong cuộc lữ hành đức tin hôm nay và ngày mai.
Anthony Trần Đức Hà