Giới thiệu Bộ Truyền thông Vatican

Theo lời của Đức Thánh Cha Phanxicô trong buổi tiếp kiến cuối cùng với Bộ Truyền thông, ngày 31 tháng 10 năm 2024, thì Bộ Truyền thông được mời gọi: “Để xây dựng những cây cầu, trong khi có quá nhiều người dựng lên những bức tường – những bức tường của các hệ ý thức hệ; để thúc đẩy hiệp thông, trong khi có quá nhiều người gây ra sự chia rẽ; để tham gia vào những bi kịch của thời đại chúng ta, trong khi có quá nhiều người ưu tiên chọn thái độ thờ ơ”.

Và Đức Giáo hoàng Lêô XIV, trong buổi tiếp kiến đầu tiên với nhân viên truyền thông của Tòa thánh sau khi được bầu chọn, đã mời gọi họ “tiếp tục thực hiện một sứ mạng truyền thông không tìm kiếm sự đồng thuận bằng mọi giá, không khoác lên mình những lời lẽ hung hăng, không theo đuổi mô hình cạnh tranh, và không bao giờ tách rời việc tìm kiếm sự thật khỏi tình yêu là điều mà chúng ta phải khiêm nhường theo đuổi.”

Sau đó, trong chuyến thăm trung tâm phát sóng của Đài phát thanh Vatican tại Santa Maria di Galeria, Đức Giáo hoàng Lêô đã nhắc lại công cuộc truyền giáo của ngài tại châu Mỹ Latinh và châu Phi, mô tả các chương trình làn sóng ngắn của Đài phát thanh Vatican – những chương trình đó đến được những nơi mà các đài khác khó tiếp cận – là “đáng quý”, đồng thời khẳng định lại giá trị truyền giáo của truyền thông.

Đây là nền tảng cho công việc hiện tại của Bộ Truyền thông, dưới sự hướng dẫn của Tổng trưởng Paolo Ruffini và Thư ký là Đức ông Lucio Ruiz.

Những ghi nhận lịch sử

Ban đầu, Bộ được thiết lập dưới tên Ban Thư ký Truyền thông bởi Đức Thánh Cha Phanxicô qua Tự sắc L’attuale contesto comunicativo (“Bối cảnh truyền thông hiện tại”) ngày 27 tháng 6 năm 2015, Bộ được giao trách nhiệm tổ chức lại toàn bộ hệ thống truyền thông của Tòa thánh.

Bộ dần dần hợp nhất tất cả các cơ quan truyền thông từng hoạt động riêng biệt trước đây: Hội đồng Tòa thánh về Truyền thông Xã hội, Phòng báo chí Tòa thánh, Báo Vatican, Dịch vụ Chụp ảnh, Báo Quan sát viên Rôma (L’Osservatore Romano), Nhà xuất bản Vatican, Đài phát thanh Vatican, Trung tâm truyền hình Vatican và Dịch vụ Internet Vatican. Thách thức đặt ra là hợp nhất chín thực thể – đặc trưng bởi các truyền thống lâu đời từ hàng thế kỷ – thành một hệ thống biên tập và hành chính thống nhất, dưới sự quản lý của một Bộ duy nhất trong Giáo triều Rôma.

Cơ quan in ấn lâu đời nhất là Vatican, được Đức Giáo hoàng Sixtô V thành lập ngày 27 tháng 4 năm 1587 qua Tông sắc Eam semper, dưới tên gọi “Stamperia vaticana” (“Nhà in Vatican”).

Báo Quan sát viên Rôma (L’Osservatore Romano), nhật báo tiếng Ý của Tòa thánh, xuất bản số đầu tiên vào ngày 01 tháng 7 năm 1861. Ngày nay, báo này phát hành nhiều ấn bản hàng tháng bằng nhiều ngôn ngữ phổ biến đương thời.

Nhà xuất bản Vatican, cơ quan xuất bản chính thức của Tòa thánh, được thành lập năm 1926. Ngày 31 tháng 5 năm 2005, Đức Hồng y Quốc vụ khanh Angelo Sodano đã trao cho Nhà xuất bản Vatican bản quyền độc quyền đối với các văn bản của Đức Giáo hoàng.

Đài phát thanh Vatican được Đức Piô XI khởi xướng vào ngày 12 tháng 02 năm 1931, là đài phát sóng của Nhà nước Vatican. Cuộc canh tân đã đem đến sự chuyển đổi đa phương tiện cho hoạt động báo chí, đạt đến đỉnh cao với việc cung cấp thông tin trực tuyến theo thời gian thực qua cổng thông tin Vatican News, hoạt động từ tháng 12 năm 2017, cùng sự hiện diện trên các nền tảng mạng xã hội lớn.

Văn phòng Báo chí Tòa thánh được thành lập năm 1939, chuyên truyền tải các tin tức chính thức về Đức Giáo hoàng và các hoạt động khác nhau của Tòa thánh. Ban đầu, Văn phòng Báo chí Tòa thánh là một phần của Báo Quan sát viên Rôma (L’Osservatore Romano), nhưng đã trở nên độc lập trong thời Công đồng Vaticanô II (1962–1965), khi ấy được thiết lập như một “Văn phòng báo chí đặc biệt”.

Ngày 30 tháng 01 năm 1948, Đức Piô XII đã thành lập Ủy ban Tòa thánh về Nghiên cứu và Đánh giá mang tính Giáo hội đối với các phim về đề tài tôn giáo hoặc đạo đức. Năm 1959, với Tự sắc Boni Pastoris, Đức Gioan XXIII đã chuyển đổi ủy ban này thành một văn phòng thường trực của Tòa thánh, hợp nhất với phủ Quốc vụ khanh. Sau đó, ngày 02 tháng 4 năm 1964, với Tự sắc In fructibus multis, Đức Phaolô VI tái cấu trúc ủy ban này thành Ủy ban Tòa thánh về Truyền thông Xã hội, giao phó trách nhiệm giám sát và đánh giá các lĩnh vực liên quan đến điện ảnh, phát thanh, truyền hình, cũng như tạp chí định kỳ và báo chí hàng ngày, dựa trên Giáo huấn của Đức Giáo hoàng.

Ủy ban Giáo hoàng về Truyền thông Xã hội – sau này được nâng cấp thành Hội đồng Tòa thánh về Truyền thông Xã hội – đã chịu trách nhiệm soạn thảo Huấn thị mục vụ Communio et progressio (hiệp thông và tiến bộ) (xuất bản năm 1971 và được cập nhật bằng bản phụ lục Aetatis novae năm 1992), cũng như thúc đẩy ngày Thế giới Truyền thông Xã hội, được thiết lập từ năm 1967.

Trung tâm truyền hình Vatican (CTV) được Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II thành lập năm 1983 nhằm ghi lại các hoạt động mục vụ của Đức Giáo hoàng và các hoạt động của Tòa thánh qua hình ảnh truyền hình. Mỗi bản ghi, chương trình hay phim tài liệu được sản xuất từ năm 1984 đều được lưu trữ trong kho lưu trữ với các phòng điều hòa nhiệt độ. Với việc thành lập Bộ Truyền thông, các sản phẩm của CTV nay được gắn nhãn hiệu là truyền thông Vatican.

Điều tương tự cũng áp dụng cho Dịch vụ chụp ảnh của L’Osservatore Romano, được thành lập năm 2006, gồm các nhiếp ảnh gia, nhân viên lưu trữ và kỹ thuật viên, những người chuyên ghi lại các hoạt động của Đức Giáo hoàng và các cơ quan có thẩm quyền của Tòa thánh thông qua việc chụp ảnh. Kho lưu trữ kỹ thuật số của dịch vụ này được cung cấp cho các nhà xuất bản, báo chí cũng như cá nhân.

Cuối cùng, ngày 25 tháng 12 năm 1995, Dịch vụ Internet Vatican được ra mắt cùng với việc đăng tải trực tuyến Sứ điệp Giáng sinh của Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II trên trang web mới được thành lập www.vatican.va. Ngày nay, đội ngũ nhân viên kỹ thuật và biên tập đồ họa trực thuộc Bộ Truyền thông.

Phạm vi trách nhiệm

Bộ Truyền thông, theo quy định trong Tông hiến Praedicate Evangelium, chịu trách nhiệm quản lý toàn bộ hệ thống truyền thông của Tòa thánh và hợp nhất tất cả các cơ quan thuộc Tòa thánh trong lĩnh vực truyền thông, nhằm bảo đảm cho toàn bộ hệ thống này hoạt động một cách thống nhất để đáp ứng các nhu cầu của sứ mạng loan báo Tin mừng của Giáo hội, trong bối cảnh được đặc trưng bởi sự hiện diện và phát triển của các phương tiện truyền thông kỹ thuật số, và bởi những yếu tố của tính hội tụ và tính tương tác.

Để thực hiện điều này, Bộ sử dụng các mô hình sản xuất, những phát minh công nghệ và các hình thức truyền thông hiện có cũng như những hình thức có thể phát triển trong tương lai. Bên cạnh các chức năng hoạt động, Bộ còn nghiên cứu và phát triển các khía cạnh thần học và mục vụ của hoạt động truyền thông của Giáo hội. Theo nghĩa này, Bộ làm việc, kể cả trên bình diện giáo dục, nhằm đảm bảo truyền thông không bị giản lược chỉ còn là các khái niệm thuần túy về công nghệ và công cụ.

Bộ nâng cao nhận thức nơi các tín hữu về trách nhiệm đảm bảo rằng nhiều phương tiện truyền thông được sử dụng cho sứ mạng mục vụ của Giáo hội, nhằm phục vụ cho sự phát triển của nền văn minh và đạo đức. Bộ thực hiện điều này đặc biệt trong dịp mừng ngày Thế giới Truyền thông Xã hội.

Trong các hoạt động của mình, Bộ Truyền thông sử dụng hệ thống kết nối và cơ sở hạ tầng mạng của Nhà nước Vatican, phù hợp với các quy định pháp luật cụ thể và các cam kết quốc tế mà Tòa thánh đã thực hiện. Bộ hoạt động trong sự phối hợp với Phủ Quốc vụ khanh Tòa thánh và hỗ trợ các cơ quan khác của Giáo triều Rôma, cùng các văn phòng, các tổ chức liên kết với Tòa thánh và chính quyền của Nhà nước Vatican trong các hoạt động truyền thông.

Hãy đến với trang web của Bộ Truyền thông.

Hoài Ân

Chuyển ngữ từ: vaticannews.va