Nhà tù thánh Vittore được thành lập cách đây gần 200 năm (1879), có hình tròn, xoay quanh một điểm cao ở trung tâm, trên đó có bàn thờ, để các tù nhân, khi có thánh lễ, có thể tham dự từ phòng giam của họ. Thói quen này ngày nay vẫn được duy trì vào mỗi chúa nhật.
Hồi năm 2012 có 1.700 tù nhân tại trung tâm cải huấn này, nhưng con số được giảm bớt sau khi tòa án Âu Châu buộc phải dành cho mỗi tù nhân ít nhất được 3 mét vuông, vì thế hiện nay chỉ còn khoảng 890 tù nhân tại nhà tù này. Tất cả các tù nhân đều là những can phạm đang chờ được tòa án xét xử. Họ lưu lại đây trung bình từ 9 đến 12 tháng.
Làm việc tại nhà tù thánh Vittore có 780 cảnh sát nhà giam, 10 nhân viên giáo dục và 19 nhân viên hành chánh. Về ban tuyên úy mục vụ, có 1 LM, 1 phó tế, 10 nữ tu và 4 chủng sinh. Mỗi chúa nhật có 4 thánh lễ được cử hành tại các khu vực khác nhau. Việc mục vụ này cũng được dành cho các nhân viên của trung tâm, trong đó có các cảnh sát viên.
Trong thời gian chuẩn bị cuộc viếng thăm của ĐTC Phanxicô, các tù nhân đã nghe lại những bài huấn dụ của các vị Giáo hoàng tiền nhiệm, từ Đức Gioan 23, đến Phaolô 6, Gioan Phaolô 2 và Biển Đức 16, và cả ĐTC đương kim khi viếng thăm các nhà tù ở các nơi trên thế giới. Họ cũng viết thư cho ĐTC kể lại những tình cảnh đau thương, những vết thương họ gây ra cho bản thân và tha nhân. Chẳng hạn, anh Ivan viết cho ngài: ”ĐTC Phanxicô yêu quí, con xin nói thật con không phải là người mộ đạo lắm, xin ĐTC cầu nguyện cho gia đình con, và cầu cho con để thời gian con bị giam cầm này có một ý nghĩa, được một chút an bình và thanh thản.”
Hoặc Ông Massimo, tuyên bố mình không có tín ngưỡng, nhưng chờ đợi ĐGH như một ”người anh”; ông thú nhận mình đã phạm tội: con đã làm mất sự thanh thản của mẹ con, và giết chết niềm tín thác của cha con”.
Đến nơi vào lúc quá 12 giờ, ĐTC đã tiến qua các khu vực để chào thăm các tù nhân trước khi dùng bữa trưa với 100 tù nhân và ngài ở lại để nghỉ trưa trong một phòng riêng.
Từ nhà tù, lúc gần 2 giờ chiều, ĐTC đã đến Công viên Monza, cách trung tâm Milano 18 cây số, để cử hành thánh lễ tại đây lúc 3 giờ chiều cho 700 ngàn tín hữu đến từ các nơi trong giáo phận.
G. Trần Đức Anh OP