“Chắc chắn đây là một tuần lễ rất ý nghĩa. Tôi rất vui và hân hạnh có mặt lần đầu tiên tại Việt Nam để kỷ niệm 400 năm Tin Mừng đến với đất nước này”, ĐHY Filoni đã phát biểu như thế trước hằng trăm linh mục, chủng sinh, tu sĩ và giáo dân Hà Nội đón chào Ngài trong khuôn viên Tòa Tổng Giám mục Hà Nội trong buổi tối ngày 19/1/2015.
Chung một gia đình
Trước đó, lúc 19g15 cùng ngày, chuyến bay chở ĐHY Tổng trưởng đã đáp xuống sân bay quốc tế Nội Bài. Cùng đi trong chuyến bay có Đức TGM Phaolô Bùi Văn Đọc đã tháp tùng ĐHY Tổng trưởng từ Philippines về Việt Nam.
Ra sân bay đón ĐHY Filoni có ĐHY Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, TGM Tổng giáo phận Hà Nội, cùng một số vị Giám mục và linh mục. Về phía chính phủ Việt Nam, có sự hiện diện của ông Dương Ngọc Tấn, phó trưởng ban Ban Tôn giáo (BTG) và một số viên chức của BTG.
Rời sân bay Nội Bài, đoàn xe lăn bánh trực chỉ về tòa Tổng Giám mục Hà Nội nằm trên phố Nhà Chung.
Trong diễn từ tại Tòa TGM, thông qua sự chuyển ngữ của Đức Ông Barnabê Nguyễn Văn Phương, ĐHY Filoni cho biết:
“Khi tôi đến chào từ giã Đức Thánh Cha (ĐTC) để bay sang Việt Nam, ĐTC đã cổ vũ “Hãy đi!”. ĐTC nhờ tôi chuyển lời hỏi thăm và ban phép lành của Tòa Thánh. Trong chuyến công du của ĐTC tại châu Á lần này, khi đến thăm Sri Lanka, ĐTC đã tuyên thánh cho chân phước Joseph Vaz, người cứu giúp các tín hữu bị bách hại dưới triều vua Sankili vào khoảng năm 1544. ĐTC cũng đã đến thăm Trung tâm hành hương Đức Mẹ Mân Côi ở Madhu thuộc miền Bắc Sri Lanka, nơi đây vào thế kỷ 16, giáo dân đã trốn vào rừng để xin sự chở che của Đức Mẹ. Và tôi đã nghĩ đến Đức Mẹ La Vang ở Việt Nam. Là người Công giáo, bất cứ khi đi đến đâu, tôi cũng cảm nhận đang sống trong một gia đình”.
Nghi thức đón tiếp ĐHY Filoni tại Tòa TGM Hà Nội kết thúc bằng lời cầu nguyện, kinh Lạy Cha, phép lành tòa thánh và tiếng hát của các chủng sinh: “Anh em chúng ta có chung một ngôi nhà…”
(Xem hình: ĐHY Filoni thăm mục vụ Giáo hội Việt Nam: Ngày thứ nhất)
Hoán cải mục vụ và Truyền giáo
Trước toàn thể các vị Gíam mục của 26 giáo phận trong cả nước tề tựu trong phòng họp của Tòa Tổng Giám mục Hà Nội, vào 8g30 sáng 20/1/2015, ĐHY Phêrô Nguyễn Văn Nhơn đã mở lời giới thiệu ĐHY Filoni “là bề trên trực tiếp của chúng ta, giờ đây ngài hiện diện giữa chúng ta như một người bạn, người anh và là người thầy”.
Sau đó, ĐGM Phêrô Nguyễn Văn Khảm đã trân trọng giới thiệu lần lượt từng vị Giám mục của các giáo phận.
Trong diễn từ chào mừng, thay mặt HĐGMVN, Đức TGM Phaolô Bùi Văn Đọc diễn tả lòng biết ơn đối với các nhà truyền giáo, nhắc nhớ tiến trình phát triển của Giáo hội Việt Nam khởi sự từ việc Tin Mừng đến Việt Nam năm 1533, đến thời điểm 1659 thành lập hai Giáo phận Đàng Trong và Đàng Ngoài, rồi năm 1960 thành lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam; có hơn 100.000 tín hữu Công giáo tử đạo, trong đó 117 vị được tôn vinh hiển thánh. ĐTGM Phaolô nói đến hiện tình Giáo hội tại Việt Nam: Tín hữu Công giáo hiện nay chiếm khoảng 7% dân số Việt Nam; trong số tín hữu Công giáo -mà đa phần là người Kinh, có 15% thuộc về các sắc tộc thiểu số, tiêu biểu ở các giáo phận Hưng Hóa, Kontum, Đà Lạt; sách kinh cũng đã được soạn bằng tiếng H’Mông, Banar, J’rai, K’Ho. “Vào cuối năm 2015 toàn thể Giáo Hội sẽ vui mừng kỷ niệm 50 năm Sắc lệnh Đến Với Muôn Dân (Ad Gentes) của Công đồng Vatican II”, trong viễn cảnh này TGM Phaolô Bùi Văn Đọc nhấn mạnh đến việc “thực hiện việc hoán cải mục vụ, xây dựng những nhịp cầu nối với Chúa và với mọi người, để tạo ra văn hóa gặp gỡ, văn hóa yêu thương”.
Trước khi kết thúc cuộc trao đổi, các GM trong HĐGMVN đã cùng với ĐHY Tổng trưởng Fernando Filoni, ĐTGM Leopoldo Girelli (đại diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam) chính thức chúc mừng ĐTGM Phêrô Nguyễn Văn Nhơn được ĐTC chọn làm Hồng y. Cùng với những lời chúc tốt đẹp, các ngài đã trao tặng lẵng hoa tươi để bày tỏ tình huynh đệ và lòng quý mến dành cho Đức Tân Hồng Y.
(Xem hình: ĐHY Filoni thăm mục vụ Giáo hội Việt Nam: Ngày thứ hai 20.01.2015 – Phần 1)
Lúa chín đầy đồng mà thiếu thợ gặt
Sau cuộc gặp gỡ với HĐGMVN, ĐHY Filoni đã có cuộc trò chuyện với linh mục đoàn của giáo tỉnh Hà Nội (gồm TGP Hà Nội và 9 giáo phận) tại hội trường của Đại Chủng viện Thánh Giuse. Tham dự cuộc trò chuyện, còn có ĐHY Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, ĐTGM Leopoldo Girelli, Đức Ông Barnabe Nguyễn Văn Phương, ĐGM Lôrensô Chu Văn Minh trong chủ tọa đoàn.
Cha Tổng đại diện TGP Hà Nội đã thay mặt khoảng 1.000 linh mục trong giáo tỉnh Hà Nội gửi lời chào đến ĐHY Tổng trưởng. “Chúng con đã được hai ĐHY Tổng trưởng Bộ Truyền giáo trước đây là ĐHY Crescenzio Sepe đến thăm năm 2005, ĐHY Ivan Dias đến thăm năm 2010. Giờ đây, sự hiện diện của ĐHY Tổng trưởng Thánh bộ là nguồn khích lệ và cổ võ cho linh mục chúng con là những người làm thợ gặt trong cánh đồng truyền giáo bao la”. Cha Tổng đại diện trần tình: Với 4 đại chủng viện, nhiều dòng tu và trên 2 triệu tín hữu, giáo tỉnh Hà Nội vừa vui mừng vừa lo lắng trước “tỉ lệ 1 linh mục cho gần 2.000 giáo dân và 32.000 lương dân”. Cha Tổng đại diện kết thúc diễn từ chào mừng bằng hai câu thơ: “Người về người nhớ lại sang. Vẫn còn câu hát dở dang với người”.
Đáp từ, ĐHY Filoni kêu gọi anh em linh mục hãy trở thành “muối của đất” và “ánh sáng của xã hội” theo gương những thế hệ đi trước. Ngài nhấn mạnh đến Tông huấn Evangelii Gaudium (Niềm vui của Tin Mừng) của ĐTC: “Phúc Âm là Chúa Kitô. Mỗi linh mục phải chia sẻ niềm vui gặp gỡ Chúa Kitô, phải làm cho người khác cũng được hạnh phúc và niềm vui như chúng ta”.
Một câu hỏi được ĐHY Tổng trưởng nêu lên: “Ở Việt Nam, tín hữu Công giáo chiếm 7% dân số, còn rất nhiều người chưa nhận biết Thiên Chúa thì làm thế nào đây? Nếu chúng ta bằng lòng với tình trạng hiện tại thì chúng ta chỉ làm mỗi nhiệm vụ quản trị mà thôi. ĐTC kêu gọi “Hãy đi ra”, hãy đến với những nơi mà người ta chưa biết đến Tin Mừng”.
Lưu tâm đến tình trạng người nghèo khổ, người bị bỏ rơi vì sự bất công, ĐHY Fernando Finoli nhấn mạnh: “Anh em hãy có tình yêu thương đối với những người nghèo khổ, không phải bằng lời nói mà bằng hành động”. ĐHY chia sẻ: “Anh em linh mục sẽ có sức thu hút nếu có đời sống nội tâm sâu xa”. Lời nói của Mẹ Têrêsa Calcutta, “Tôi chỉ là cây bút chì nhỏ mà Chúa dùng để viết”, được ĐHY Tổng trưởng dẫn ra nhằm khuyến nghị: “Hãy đặt Chúa Kitô là trung tâm của đời sống chúng ta”.
ĐHY Fernando Finoli nhắc đến một hiện trạng ở Iraq mà Ngài đã nhìn thấy: Có vài ngàn tín hữu Công giáo sống trong nghèo khổ, bị tước đoạt phẩm giá, và họ buộc phải đứng trước sự chọn lựa: nếu chịu bỏ đạo, họ sẽ được giúp đỡ; bằng không, tiếp tục cảnh sống bị chèn ép. Vài ngàn tín hữu Công giáo này đã chấp nhận chịu cảnh nghèo khó, tức là chọn Chúa Kitô.
Khi một số linh mục đặt câu hỏi về kinh nghiệm truyền giáo, ĐHY Filoni diễn giải vắn tắt: Quan niệm truyền giáo hiện nay đã thay đổi. Trước đây, truyền giáo có nghĩa là “người từ nơi khác đến để rao giảng”. Điều đó hiện nay vẫn đúng, nhưng “không chỉ như vậy mà thôi”. Truyền giáo hiện nay cần được thực hiện “bởi chính giáo hội địa phương và trong lòng giáo hội địa phương”.
Tuyên xưng tình yêu
Hàng ngàn người chen chật bên trong, bên ngoài sân và cả hai bên hông Nhà thờ Chính tòa Hà Nội vào buổi sáng ngày 20/1/2015, sốt sắng đón chào ĐHY Tổng trưởng Fernando Finoli và tham dự Thánh lễ. Cộng đoàn phụng vụ hôm nay có giáo dân Hà Nội, và rất nhiều người đến từ những giáo phận xa hàng trăm cây số. Có những bà cụ với răng đen truyền thống cổ xưa đứng bên cạnh thế hệ nam thanh nữ tú thời hiện đại.
Thánh lễ do ĐHY Tổng trưởng chủ tế. Đồng tế Thánh lễ có ĐHY Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, Đức TGM Leopoldo Girelli, các vị giám mục của 26 giáo phận, hàng trăm linh mục thuộc giáo tỉnh Hà Nội và một số linh mục thuộc các giáo tỉnh khác.
Đội trống của giáo xứ Sổ Nghệ, hội kèn Vạn Thái của giáo xứ chính tòa trỗi lên hùng tráng tạo nên sự uy nghiêm linh thiêng huyền nhiệm của Thánh lễ.
Trước Thánh lễ, ĐHY Phêrô Nguyễn Văn Nhơn đã bày tỏ tâm tình hiệp thông trung thành với Giáo hội hoàn vũ, và Đức TGM Phaolô Bùi Văn Đọc tặng quà ĐHY Tổng Trưởng.
Từ bài Tin Mừng (Mc 16, 15-20), với lời dạy của Chúa Giêsu “Anh em hãy đi khắp tứ phương thiên hạ, loan báo Tin Mừng cho mọi loài thụ tạo”, ĐHY Fernando Finoli nhấn mạnh đến thái độ thiết yếu trong rao giảng hiện nay là “tuyên xưng Đức Kitô bằng tất cả niềm tin và tình yêu”, “nếu chúng ta không nuôi lớn niềm ước mơ và khao khát Đức Kitô trong đời mình thì cuộc sống sẽ không còn sống động nữa”.
Thánh lễ chấm dứt lúc 12g30, nhưng rất đông giáo dân vẫn còn nán lại gần nửa tiếng sau mới chịu ra về.
Chào thăm Chính quyền
Vào lúc 14g50, ĐHY Filoni đã có cuộc gặp với Ban Tôn Giáo chính phủ. Cùng đi với ĐHY Filoni có ĐHY Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, ĐTGM Phao lô Bùi Văn Đọc, ĐTGM Leopoldo Girelli và ĐGM Phêrô Nguyễn Văn Khảm.
Về phía Ban Tôn Giáo chính phủ có Ông Thứ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Dũng -Trưởng Ban Tôn Giáo chính phủ, Ông Dương Ngọc Tấn -Phó trưởng ban Tôn Giáo chính phủ, Ông Nguyễn Đức Vinh -Vụ trưởng vụ công tác quốc tế, Ông Nguyễn Trương Long -Thành viên Ban Tôn Giáo chính phủ, Ông Dương Văn Khải -Chánh văn phòng Ban Tôn Giáo chính phủ.
Trong buổi gặp gỡ, ĐHY Filoni đã cám ơn Ban Tôn Giáo chính phủ đã quan tâm tạo điều kiện thuận tiện cho chuyến viếng thăm của ĐHY, đặc biệt là cuộc đón tiếp tại sân bay Nội Bài tối hôm qua 19/1/2015.
16g30, ĐHY Filoni đã có cuộc gặp với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại trụ sở Chính phủ. ĐHY bày tỏ ấn tượng về đất nước, con người và cộng đồng Công giáo Việt Nam. Ghi nhận những tiến triển trong quá trình đàm phán giữa Vatican và Việt Nam, ĐHY Filoni cho rằng: Trong thế giới hôm nay, cùng tồn tại trong hòa bình và đối thoại sẽ làm cho mọi mối quan hệ trở nên tốt đẹp hơn. ĐHY Filoni chuyển lời cầu chúc và cầu nguyện hòa bình thịnh vượng đến đất nước và nhân dân Việt Nam.
Xin”click” lên hình để xem các hình trong album này
Bài: Nguyễn Chương – Ảnh: Sơn Nữ SPC và Thanh Tuấn