Ở Việt Nam, Năm Thánh bắt đầu với một giấc mơ thành hiện thực: Đại học Công giáo đầu tiên được mở cửa từ sau 1975.
Thánh bộ Giáo dục Tòa Thánh đã ra phê chuẩn cho quyết định này vào ngày 15-9, và đã chuyển đến Hội đồng Giám mục Việt Nam. Chính phủ Việt Nam đã bật đèn xanh cho việc này từ 06-8, sau quá trình đàm phán dài cả năm, cho thấy một đường lối tiếp cận đổi mới trong mối quan hệ giữa chính quyền và các tôn giáo.
Giám mục Đinh Đức Đạo, chủ tịch Ủy ban đặc trách Giáo dục của Hội đồng Giám mục Việt Nam, đã xác nhận việc mở cửa trường đại học, cha vui mừng cho biết: ‘Đây là việc tay Chúa làm, và chúng tôi góp sức để được thực hiện. Đây là một việc lòng thương xót mà chúng tôi sẽ đem lại trong Năm Thánh này, với lòng tri ân mới hướng về Chúa và với lòng cảm thông, giáo dục là một sự chú tâm sâu sắc đến tha nhân.’
Do đó năm 2016 sẽ được ghi nhớ là năm mà sự hiện diện và tự do của Giáo hội Công giáo trong lĩnh vực giáo dục không còn là chuyện bị cấm cản. Sự kiện này đã được mòn mỏi chờ đợi suốt 60 năm, từ khi chế độ cộng sản loại trừ Giáo hội khỏi lĩnh vực giáo dục.
Đã lâu lắm rồi, từ thời Giáo hội Việt nam mất đi các trường đại học danh tiếng của các cha dòng Tên, như đại học Đà Lạt, đại học Sài Gòn, và Học viện Giáo hoàng Piô X.
Ở miền bắc, Giáo hội Công giáo bị tước tự do trong lĩnh vực giáo dục từ năm 1954. Và năm 1975, lệnh cấm này cũng đã lan đến miền nam, nơi Công giáo đang điều hành hơn 2000 cơ sở giáo dục, từ mẫu giáo cho đến đại học.
Giáo hội đã chờ thời khắc này quá lâu rồi. Và Đại học thần học Công giáo đầu tiên này được thành hiện thực sau những nỗ lực lâu dài và sự kiên trì vun đắp mối quan hệ với chính phủ và Tòa Thánh.
Giám mục Đạo giải thích về dự án này: ‘Chúng tôi đã sẵn sàng cho giai đoạn thực tế. Cơ sợ hạ tầng và quy chế đã được chính phủ và Tòa Thánh phê chuẩn. Lễ khánh thành chính thức sẽ diễn ra vào tháng 1, và các khóa học sẽ bắt đầu từ tháng 4.’
Đại học này có thể cấp các bằng cấp được thừa nhận rộng rãi, chẳng hạn như bằng cử nhân, chứng chỉ, và học vị tiến sỹ ngành Thần học. Sẽ có các khóa học về bí tích, giáo lý, và Thần học luân lý, còn có các khóa Phụng vụ và Nghiên cứu Thánh Kinh. Đại học sẽ dạy Linh đạo, Truyền giáo học, Giáo luật, cũng như Triết học, Tâm lý học, và Khoa học Nhân văn.
Đội ngũ giảng dạy sẽ gồm các giám mục và thần học gia, cả người Việt Nam lẫn nước ngoài. Các khóa học sẽ được dạy bằng tiếng Việt, nhưng cũng có thể bằng tiếng Anh để mang tính quốc tế hơn.
Còn về thư viện, áp dụng các công nghệ mới, và đang thúc đẩy xây dựng một khối lượng tài liệu đầy đủ, trường đã mời các chủng viện và các cơ sở thần học khác cung cấp các bản scan của nhiều bản văn để đưa vào định dạng điện tử.
Giáo hoàng Học viện Piô X
Lý do của chọn lựa này rất rõ ràng: ‘Giáo hội luôn luôn rất hăng hái trong việc góp phần trong lĩnh vực giáo dục, và đã từng được làm thế. Và có những nhu cầu nội bộ cần được vun đắp. Ngày nay, Giáo hội đầy những người trẻ và tràn sinh lực, nhưng cần phải đi xa hơn nữa, đào sâu hơn nữa trong đức tin.’ Giám mục Đạo giải thích.
‘Học viện thần học mới này là đích đến, nhưng cũng là điểm xuất phát, chúng tôi muốn chia sẻ đức tin của mình, vốn đã được thiết lập ở Việt Nam gần 500 trước, và muốn đưa Tin mừng đến với, trước và trên hết là châu Á, rồi sau đó là toàn cầu.’
Ban giám hiệu hiện thời đặt ở văn phòng của Hội đồng Giám mục ở Sài Gòn. Đại học này cũng sẽ mở cửa cho giáo dân, và mục tiêu là cung cấp đào tạo cho giáo lý viên và giáo viên.
Hơn nữa, ‘Chúng tôi hi vọng trong tương lai, Giáo hội và các cộng đoàn tôn giáo khác sẽ có thể trở lại điều hành các cơ sở giáo dục đủ loại và đủ cấp, chắc chắn là thế.’
Kết quả tích cực này là nhờ đường lối tiếp cân mang tính xây dựng của Giáo hội Việt Nam trong mối quan hệ với chính quyền, bất chấp các khó khăn và kìm hãm từ phía chính quyền trong các thập kỷ qua. Hạt giống tin tưởng lẫn nhau đã nảy mầm, đưa lại đại học Công giáo đầu tiên, mở ra một kỷ nguyên mới.
(J.B. Thái Hòa chuyển dịch, phanxico.vn 20.12.2015/
Vatican Insider | Paolo Affatato | 19-12-2015)