Cách đây ít lâu, tôi gặp một ông Cha bạn, vừa gặp tôi ông than như bọng vì một tai họa khủng khiếp mới đổ ập xuống trên đầu ông, đó là một dàn ampli và một số micrô xịn hiệu Bose đã bị sét đánh cháy sạch trị giá hết gần 6000 USD. Với giọng trầm buồn ông than thở: “cây thu lôi của mình hết hiệu năng nên sét tha hồ hoành hành”.
Thật vậy, nếu cây thu lôi không còn đủ sức để hút luồng điện trời xuống đất, thì nó không những vô tác dụng và đôi khi còn là cái cớ để lôi kéo sét về với nó.
Đời sống tu trì cũng vậy. Nếu nó không còn hiệu năng để thu hút Thiên Chúa vào đời các Tu sĩ và biến đời họ thành cuộc sống của ơn Thánh thì không những họ đánh mất đi chính mình mà còn đánh mất Giáo hội và đánh mất Hội Dòng, bởi họ là một phần tử quan trọng của Hội dòng và của cả Giáo hội. Sự thánh thiện và đời sống thiên tính tu trì có những ảnh hưởng tất yếu mang tính chất hữu cơ mà các đại gia đình này phải chịu liên lụy. Vì thế, Các Tu sĩ phải được Đức Kitô cuốn hút và chính họ phải cuốn hút Đức Kitô vào đời tu của mình mới có thể phát huy được hiệu năng của đời tu.
Để được như vậy, người tu sĩ cần phải quan tâm tới những điều sau đây.
A. Sự cuốn hút của thế gian
Thái độ đúng mức với thế gian là thái độ mà chính Chúa Giêsu đã cầu nguyện: “chúng ở giữa thế gian mà không thuộc về thế gian”. Thật vậy, cái thế gian mà chính Chúa Giêsu đã đổ máu và cứu chuộc; chính Ngài đã ban ân sủng và thánh hóa thế gian, và sẵn sàng trao ban cho nó một sứ mệnh là được quy tụ về việc làm vinh danh Thiên Chúa và ca tụng tình thương Người suốt đời. Tuy nhiên, một thực tế cũng cần phải xác định: cái thế gian mà ma quỷ cũng đã giành giựt từng giây từng phứt với Thiên Chúa và nó được ma quỷ hà hơi tiếp sức để chối từ sự hiện diện của Thiên Chúa và bóp nghẹt việc đưa các thụ tạo quy hướng về Đấng tạo dựng nên mình. Cái thế gian mà Thiên Chúa đã tạo dựng nên bản chất là hoàn thiện thì những cái bên ngoài đã và đang nhuốm màu tội tình và dần đánh mất phẩm giá của chính mình để nghiêng chiều về sự ác. Cái thế gian bên ngoài đối nghịch với thế gian nội tại và đang càng ngày càng lấn át sự thiện làm cho nó trở nên mềm yếu trước các cơn cám dỗ ghê sợ của tội, để rồi từ đó đánh mất chiều sâu tốt đẹp của đời sống linh hồn. Thế gian của tội ác càng ngày càng bung hết sức lực của nó để lôi cuốn chúng ta vào tầm ảnh hưởng của nó, để chúng ta trở nên những người chịu ảnh hưởng của nó và đi sâu vào con đường lệ thuộc nó để nó thống trị và cai quản con người. Quả thật với ba thứ vũ khí hết sức lợi hại: của cải, quyền lực và danh vọng, cùng xác thịt hiện đang làm chao đảo đời sống nội tâm của con người.
1. Hơn bất cứ lúc nào, của cải đang trở thành đối tượng tìm kiếm nóng bỏng của con người. Những câu nói: “Tiền là tiên là Phật, là sức bật của thanh niên… là sức khoẻ của tuổi già” hay là “Có tiền mua tiên cũng được” đang trở thành mục tiêu săn tìm để có một cuộc sống phù hoa. Có những người đã bán rẻ lương tri của con người để làm bất cứ điều gì, dù xấu xa nhất để có tiền. Họ buôn bán xì ke ma túy, gian lận đủ mọi cách để có được tiền. Nhiều người đã dùng những mưu mô, mánh khóe để lừa đảo người khác. Lương tri một số người đã giết chết ý thức về tội lỗi công bằng. Nhiều người đã dùng bạo lực để cướp bóc của cải người khác. Nhiều kẻ gian phi bày mưu tính kế để lọc lừa. Nhiều chiêu bài và quảng cáo lừa đảo trắng đen. Cuộc sống phù vân và hào nhoáng quyến rũ con người lìa bỏ công lý để tìm hạnh phúc nhất thời. Tìm lợi nhuận bằng bất cứ giá nào và phương cách nào đã được khuyến khích khiến cho con người chỉ biết cậy dựa vào của cải vật chất. Chính những điều này gây ra những hận thù, những bất ổn trong đời sống xã hội và tất yếu sẽ xa rời Thiên Chúa, đánh mất ý thức đạo đức và gây ra một cuộc khủng hoảng về đức tin, về đạo đức, về luân lý,…
2. Quyền lưc và danh vong
Đứng trước một thế gian muốn xây dựng nhân loại trên nền tảng của cải vật chất, tất yếu sẽ làm sống lại cái ý niệm quyền bính xấu xa áp chế con người ngay từ trong Cựu ước, qua Tân ước và đến nay. Thật vậy, ngay phần đầu Sáng Thế Ký đã vạch rõ những hậu quả của ý muốn tiếm quyền xúi dục con người chống lại Thiên Chúa. Một Ca-in đã dùng sức mạnh mình để giết em và một Lamec báo thù không tiếc tay. Bạo lực lan tràn khắp mặt đất. Tội tập đoàn Babel muốn chối từ quyền bính của Thiên Chúa. Kẻ mạnh ức hiếp kẻ yếu và chính con người làm tôi các quyền lực xấu xa. Đọc ngược dòng lịch sử Cựu ước, con người luôn chiều theo cái xấu để chối từ quyền bính của Thiên Chúa.
Đến thời Tân ước thì quyền lợi và danh vọng cũng không hề thối lui. Hình ảnh những luật sĩ và biệt phái của xã hội Do Thái thời Chúa Giêsu là những đặc trưng rất rõ cho vấn đề này. Người ta sợ quyền bính của Chúa Giêsu được người đời công nhận. Vì thế, tìm đủ mọi cách để lật đổ và thậm chí giết cả Ngài đi để nắm giữ quyền bính. Sau đó họ còn chủ trương diệt trừ mọi ảnh hưởng quyền bính của Chúa sau này bằng cách giết các môn đệ của Chúa đi. Họ hy vọng rằng chính sự vắng bóng của các Tông đồ sẽ quét sạch quyền bính của Chúa ở thế gian. Như vậy, quyền bính, quyền lợi và danh vọng họ sẽ tồn tại thiên thu.
Hiện nay, thì quyền lợi, quyền bính và danh vọng cũng là một đối tượng hàng đầu để con người bon chen. Một điều lầm lẫn hết sức to lớn là khi con người lầm tưởng rằng của cải, quyền bính sẽ giải quyết được tất cả. Kinh nghiệm cho thấy quyền lợi, quyền bính và vật chất đâu có đưa lại hạnh phúc thật cho con người. Biết bao nhiêu con người chạy theo nó như một cái bóng, bắt mãi cũng chẳng được để rồi sống trong thất vọng. Quyền bính và danh lợi chỉ là một thứ ảo ảnh mà con người không bao giờ tìm thấy hạnh phúc. Con người càng bị cuốn hút bởi nó thì con người càng chìm sâu vào trong thất vọng và cay đắng.
3. Xác thịt
Sự cuốn hút của xác thịt cũng là sự cuốn hút đáng sợ. Quả thật, ngay từ khi có con người thì bản năng hướng về đời sống nhục dục là một khuynh hướng tự nhiên. Tuy nhiên, một điều tất yếu là khi tổ tiên con người chưa phạm tội thì bản năng luôn tùng phục trí năng. Nhưng từ khi tổ tông chúng ta phạm tội thì bản năng xấu đã luôn vươn lên muốn đè bẹp cái tốt. Ma quỷ đã tiếp sức hà hơi để xúi dục bản năng xấu dấy lên chống đối con người và lôi cuốn con người đi vào đường tội. Ngay trong thời Cựu Ước, dân tộc Do Thái và các dân ngoại cũng thi nhau đặt ra các thần ô uế để tôn thờ và sùng mộ, xúi dục những người lành thánh bỏ Thiên Chúa mà đi theo thờ lạy nó.
Ngày nay, hơn bao giờ hết, tội lỗi xác thịt đang dấy lên và có nguy cơ đẩy nhân loại đến nỗi nhận chìm nhân loại này vào trong bóng tối sự chết. Những phim ảnh xấu, những câu chuyện tục tĩu, những hình ảnh khiêu dâm tràn ngập nhân loại. Những người trẻ đang bị cuốn hút vào các dịp tội. Ý thức về tội lỗi đang mất dần trong xã hội này. Nhiều tội lỗi được coi như một điều đương nhiên. Nhiều người, nhiều tổ chức xã hội cổ xúy khoái lạc bất chính. Nhiều người đang sống bằng nghề buôn bán xác thịt. Nhiều xã hội hợp thức hóa nghề mãi dâm. Nhiều xí nghiệp tổ chức kinh doanh chính nghề nghiệp “buôn bán xác thịt”. Nhiều người chủ trương chủ nghĩa khoái lạc. Vì thế làm cho xã hội càng ngày càng băng hoại và lớp người trẻ đang đánh mất ý thức về tội lỗi.
Tất cả những cám dỗ này đang tạo nên một sự cuốn hút đáng sợ cho mọi người bất kể một ai và bất cứ một thành phần nào.
B. Sự cuốn hút của Thiên Chúa
Đối lập với sự cuốn hút của thế gian là sự cuốn hút của Thiên Chúa. Thật vậy, Thiên Chúa càng ngày càng tỏ mình ra cho nhân loại. Giữa lúc nhân loại mải mê chạy theo những bóng ma của hạnh phúc trần đời thì càng ngày họ càng đi vào thất vọng và chán trường. Bởi vì:
– Một là chẳng bao giờ họ đạt được như lòng mong muốn. Của cải vật chất họ mệt nhọc đi tìm nhưng rất ít người đạt được như lòng mong muốn. Họ càng đổ công sức thì dường như nó càng chạy xa họ. Họ vất vả bon chen chạy chọt tìm kiếm nó nhưng dường như lúc nào họ cũng cảm thấy không bao giờ đủ vì “nhân dục vô nhai”. Hơn nữa trong cuộc tìm kiếm này nhiều bất trắc đã xảy ra làm họ sống dở chết dở. Họ dường như dành hết thời giờ và sức lực để đạt được những mục tiêu, tuy nhiên hầu hết họ đều cảm thấy rằng, những thành quả họ đạt được không cân xứng với những gì sức lực đã tiêu hao, vì thế họ lại tiếp tục dấn bước thêm vào con đường tìm kiếm. Những cuộc dấn thân này đang làm cho họ hụt hơi trong “cuộc chiến” và nhiều khi đi đến thất vọng. Quyền bính và danh vọng cũng vậy. Quyền bính và danh vọng chỉ là những bóng ma mà con người cố tìm kiếm. Chẳng bao giờ con người cảm thấy được toại lòng về quyền bính và danh vọng. Chẳng vậy mà Từ Hy Thái Hậu của Trung Hoa đã xây dựng một cung điện Mùa Hè với việc đào một cái hồ rộng 300 hecta để lấy đất đắp một ngọn đồi, xây dựng một ngôi chùa để ngày ngày lên tụng kinh niệm phật, với hy vọng được sống trường tồn hết đời này tới đời kia để cố giữ quyền bính. Nhưng cuối cùng là gì? Là sự thất vọng qua cái chết. Có lẽ đó cũng là lý do mà Tần Thủy Hoàng đã cho đắp 3000 anh lính giống như thật để chôn cùng với ông, để chứng tỏ ông còn vương quyền. Thật là tội nghiệp cho những kẻ ham mê quyền bính và danh vọng!
– Một lý do khác nữa cũng làm cho họ thất vọng và chán chường. Đó là ngay cả khi họ có đầy đủ của cải vật chất, quyền bính và danh vọng, kể cả xác thịt, họ cũng không thể tìm thấy hạnh phúc trong những cái hư ảo ấy. Biết bao nhiêu người giàu có đã thất vọng đến nỗi tìm tới cái chết bằng cách tự tử. Như con gái giàu có của nhà tỉ phú Onasis hay nhà tỉ phú hãng phim Kodak. Trong giàu có họ đã không giải quyết được sự trống rỗng làm đau khổ tâm hồn nên đã tìm tới cái chết. Trước đây, Brasil đă có một bộ phim rất nổi tiếng là “Tiếng khóc của người nghèo” và nhiều người bình luận là “Người giàu cũng khóc”. Thật vậy, nhân loại này có quá nhiều người giàu có đã sống trong khắc khoải và đau khổ. Cũng vậy, những người đã có quyền bính và danh vọng và được thỏa mãn xác thịt cũng sống trong khắc khoải đau đớn. Có người có quyền, có danh vọng chắc gì họ đã có tình yêu là một ảnh hưởng lớn trong cuộc đời. Biết bao vua chúa quan quyền đã rất cay đắng trong đời sống gia đình. Mặc dầu họ có rất nhiều quyền bính nhưng trong nhiều lãnh vực họ vẫn là những kẻ bất lực như trong tình yêu, bệnh tật…
Tóm lại, nguyên cuộc sống vật chất quả thật không đem lại hạnh phúc cho con người như lòng họ mong muốn. Chính vì thế họ cần và phải bước vào phạm vi khác của đời sống con người, đó là đời sống tâm linh. Trong suy tư và cầu nguyện, dầm mình vào chiều sâu của tâm hồn, con người nhận ra rằng chỉ có Thiên Chúa mới lấp đầy lỗ trống của con người. Thiên Chúa là đấng yêu thương luôn đem lại cho con người một thứ hạnh phúc lâu bền và thanh thoát. Nhìn lại cuộc đời của Chúa qua Tin Mừng, con người nhận ra một điều, đó là không ai nói được như Chúa, không ai làm được như Chúa, không ai yêu được như Chúa, không ai phục vụ được như Chúa, hy sinh được như Chúa, trao ban đầy tràn được như Chúa và chia sẻ tận tuyệt được như thế. Tất cả những lời chỉ dạy của Chúa không những cuốn hút mà còn thúc giục con người đi theo con đường đó. Chúa đã trở thành lý tưởng và đối tượng tiên kiến của con người. Những người thành tâm thiện chí khám phá ra chân lý này là họ càng đi theo Ngài thì họ càng cảm thấy hạnh phúc. Mặc dầu phần xác họ có thể gặp muôn vàn khó khăn kể cả đau khổ và sự chết. Tuy nhiên họ lại cảm thấy được hạnh phúc hơn vì đã được nên giống Người mình yêu mình thích. Họ chấp nhận chông gai thử thách để đánh giá đúng tình yêu của họ đã dành cho Ngài. Họ không hề hối tiếc trong cuộc dấn thân này. Qua Ngài, họ nhận ra được giá trị của cuộc đời và nhìn nhận ra tính phù vân của vật chất và những hư ảo của vinh quang thế gian. Cũng qua Ngài, họ nhận ra được giá trị của tình yêu chia sẻ cho tha nhân. Họ tiếp cận được với bến bờ hạnh phúc của tình yêu phục vụ. Họ hiểu rằng không có hạnh phúc nào bằng hạnh phúc nhìn thấy niềm vui của người khái.
Hiểu như thế nên họ sẵn sàng từ bỏ những thú vui thế trần và quyết tâm theo chân Chúa tìm kiếm hạnh phúc nước Trời.
C. Sự cuốn hút của đời sống tu trì
Bước vào đời tu là bước vào một cuộc chọn lựa minh bạch: hoặc là để Thiên Chúa cuốn hút hay là để thế gian cuốn hút. Người tu sĩ phải xác định con đường mình sẽ đi và tạo điều kiện tốt nhất để cuộc hành trình đó có cơ may thành công. Quả thật, bước theo Chúa chẳng dễ dàng chút nào, bởi vì sức hút của thế gian không phải là thường. Chẳng vậy mà ma quỷ đã dám đưa thế gian ra để làm một cuộc mặc cả với Chúa Giêsu: “nếu ông quỳ xuống trước mặt tôi, tôi sẽ cho ông tất cả thế gian này”. Thật là một cuộc mặc cả tráo trợn. Ma quỷ tin chắc rằng một thế gian hấp dẫn như vậy thì dù là con Thiên Chúa cũng đành phải đầu hàng bằng cách để cho thế gian cuốn hút. Thật ra bản chất của thế gian là những người tốt đẹp như trong Sáng Thế Sử đoạn I, câu 31 đã nói: “Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm ra quả là rất tốt đẹp.” Nhưng từ khi con người phạm tội đã lạm dụng tất cả những gì tốt đẹp và sử dụng nó vào những việc làm trái ngược với ý định Thiên Chúa nên đánh mất một giá trị đích thực của nó. Nên thế gian tự nó vẫn hấp dẫn, tiền tài, danh vọng và đời sống gia đình vẫn là những ân ban của Thiên Chúa dành cho con người để được sống hạnh phúc.
Đứng trước những điều tốt đẹp này, người tu sĩ không bao giờ chối bỏ nó. Một quan niệm luân lý xa xưa cho rằng thế gian toàn là giả trá, những người theo chân Chúa phải khinh chê nó và gớm ghét nó. Thật là một cái nhìn lạc hậu. Khi người tu sĩ từ bỏ các tạo vật và thế gian không phải vì họ cho nó là cái gì xấu xa, cho bằng trả nó về chính vị trí đích thực của nó, là phục tùng Thiên Chúa và đưa nó đến việc xây dựng hạnh phúc cho tha nhân. Khi khấn khó nghèo, vâng phục và khiết tịnh, người tu sĩ muốn dâng cho Người mình yêu tất cả những tài vật và quyền lợi này để Ngài chỉ dạy cho họ nó sẽ thuộc về ai và sẽ làm gì.
Người tu sĩ bị cuốn hút bởi tình yêu Thiên Chúa vì thế đời sống họ thuộc về Chúa và điều mà thánh Đa Minh đã nói, cũng là điều người tu sĩ phải nói: “Họ chỉ nói với Chúa, chỉ nghĩ về Chúa và hành động vì Chúa”. Họ tách mình ra khỏi thế gian để thực hiện ước này một cách dễ dàng và tốt đẹp hơn.
Họ khắng khít với Chúa để lòng mến Chúa mỗi ngày được nhân lên và tình yêu các linh hồn được mở rộng. Giống như tiên tri Giêrêmia, họ kêu lên:
“Lạy Đức Chúa, Ngài quyến rũ con.
Và con đã để cho Ngài quyến rũ,
Ngài mạnh hơn con và Ngài đã thắng” (Gr 20,7).
Từ sự cuốn hút này, người tu sĩ sẽ đi đến những quyết định mạnh mẽ như họ chỉ làm những điều gì mà Chúa muốn. Họ chỉ thích những điều gì Chúa thương. Họ dấn thân loan báo Tin Mừng không ngại gì gian khổ. Họ hợp tác với tất cả mọi người và làm tất cả những gì làm vinh danh Chúa. Trước những phong ba bão táp của đời tu trì. Họ nghe rõ tiếng Chúa “Thầy đây, đừng sợ” và họ hết lòng nhiệt thành phục vụ tha nhân vì có Chúa đồng hành.
Để đạt được những mục tiêu này, họ cần phải thi hành một số biện pháp sau đây:
– Năng đến với Chúa Giêsu Thánh Thể, vì nơi đây chính là sự cuốn hút thực sự của đời
hiến dâng.
– Chuyên chăm học và đọc lời Chúa, không phải để biết Chúa muốn nói gì, nhưng là để được Thánh Linh tác động, biến đổi và từ đó sống bằng chính sức sống của Lời Chúa.
– Năng đọc các sách thiêng liêng để nhận diện ra Chúa trong mọi biến cố của cuộc sống.
– Tập sống với sự hiện diện của Chúa trong mọi biến cố hằng ngày.
– Có những hành động cụ thể để Chúa cuốn hút và có những hành động bác ái để cuốn hút
mọi người.
Lm. Dom Trần Xuân Thảo