Hỏi: Mẹ tôi ly dị cách đây 6 năm, và gần đây bắt đầu tiến trình xin tiêu hôn. Vấn đề là: phải chăng các anh em tôi được xem như bất hợp pháp, bởi vì hôn nhân vô hiệu hay được xem như chưa bao giờ có, như thế chúng tôi là con ngoài giá thú sao?
Trả lời
Trả lời cho câu hỏi của bạn là tiêu hôn không ảnh hưởng gì đến tính hợp thức hay không hợp thức của những đứa trẻ được sinh ra từ một cuộc hôn nhân. Con cái hợp thức hay bất hợp thức không phải là do tuyên bố tiêu hôn được ban hay không.
Ngay cả khi tuyên bố tiêu hôn, con cái vẫn là hợp thức. Giáo luật điều 1137 đã nói: “Những con cái được thụ thai hoặc sinh ra do hôn phối hữu hiệu hay giả định đều là con cái hợp thức.” Điều 1061 §3: “Hôn phối vô hiệu được gọi là giả định, nếu đã được cử hành với sự ngay tình, ít ra là của một bên, cho đến khi cả hai bên biết chắc chắn về sự vô hiệu của hôn phối.” Điều này có nghĩa là bao lâu mà một bên phối ngẫu nghĩ rằng mình đang kết hôn thì tất cả con cái được sinh ra từ cuộc hôn nhân đó sẽ là hợp thức.
Điều duy nhất khiến cho con cái được sinh ra trở nên bất hợp thức là khi cả hai bên phối ngẫu đều không nghĩ rằng mình đang kết hôn (có nghĩa là cả hai đều biết rằng hôn nhân của họ bất thành) hoặc đến một lúc nào đó cả hai đều biết chắc rằng hôn nhân của họ bất thành song họ vẫn có con. (Trong trường hợp sau, chỉ có những con cái được sinh ra sau thời điểm cả hai đều biết chắc chắn thì mới là con cái bất hợp thức).
Và ngay cả khi con cái được sinh ra bất hợp thức thì chúng cũng có thể được làm trở nên hợp thức theo giáo luật. Giáo luật điều 1139 nói rằng: “Các con bất hợp thức được hợp thức hóa do hôn phối của cha mẹ được kết lập sau đó, dù là hữu hiệu hay giả định, hoặc do một phúc nghị của Tòa Thánh.” Điều này là có thể bởi vì tính hợp thức là một quan niệm về luật hơn là luân lý. Các hệ thống luật khác nhau đã sử dụng điều này để quyết định những chuyện như quyền thừa kế hay trợ cấp cho con cái chứ chẳng phải là suy tư về con cái.
(Lm. Phaolô Nguyễn Minh Chính biên dịch. WGP.Qui Nhơn 24.11.2015/ catholic.com)