Trong buổi đọc kinh Truyền Tin trưa Chúa Nhật 8 tháng 11 tại Quảng trường Thánh Phêrô, Đức Thánh Cha Phanxicô đã mạnh mẽ lên án vụ lấy cắp các tài liệu của Tòa Thánh và công bố trên hai cuốn sách vừa được phát hành trong tuần qua.
Cuốn thứ nhất có tựa đề: “Via Crucis” nghĩa là “Đàng Thánh Giá” của ký giả Gianluigi Nuzzi, khi xuất bản bằng Anh ngữ thì lấy tựa đề là “Merchants in the Temple” nghĩa là “Những con buôn trong đền thờ”. Cuốn thứ hai có tựa đề “Avarizia” nghĩa là “Hà tiện” của ký giả Emiliano Fittipaldi.
Trong tiến trình cải tổ giáo triều Rôma, Đức Thánh Cha đã cho mở một cuộc khảo sát nhằm cắt giảm các khoản chi tiêu ngõ hầu có thể sử dụng các nguồn tài nguyên của Tòa Thánh vào những mục đích có lợi nhất. Những tài liệu và những băng ghi âm những cuộc họp trong tiến trình khảo sát này bị một số thành viên trong ủy ban khảo sát này trong đó có linh mục Lucio Angel Vallejo Balda, và bà Francesca Chaouqui lấy cắp trao cho hai ký giả Gianluigi Nuzzi và Emiliano Fittipaldi.
Đức Thánh Cha nói:
“Anh chị thân mến,
Tôi biết rằng nhiều người trong anh chị em bị hoang mang vì những tin được truyền đi trong những ngày qua liên quan đến những tài liệu mật của Tòa Thánh bị lấy cắp và phổ biến.
Vì thế, tôi muốn với anh chị em rằng, trước hết việc lấy cắp các tài liệu này là một tội phạm. Đó là một hành vi đáng trách, chẳng giúp ích gì. Chính tôi đã yêu cầu thực hiện cuộc khảo sát này, và cả tôi cũng như các cộng sự viên của tôi đã biết rõ nội dung các tài liệu ấy, và các biện pháp đã được đề ra và chúng đã bắt đầu mang lại những thành quả, một số kết quả đã được nhìn thấy.
Do đó, tôi muốn tái khẳng định với anh chị em rằng sự kiện đau buồn này chắc chắn không ngăn cản tôi thực hiện những cải tổ đang tiến hành với các cố vấn của tôi và với sự hỗ trợ của tất cả anh chị. Đúng vậy, với sự hỗ trợ của toàn thể Giáo Hội, vì Giáo Hội được canh tân bằng lời cầu nguyện và sự thánh thiện hằng ngày của mỗi tín hữu đã chịu phép rửa.
Vì thế, tôi cám ơn anh chị em và xin anh chị em tiếp tục cầu nguyện cho tôi và cho Giáo Hội, đừng để mình bị xáo trộn hay hoang mang nhưng tiến bước trong niềm tín thác và hy vọng.”
Theo đuổi lối tư duy dựa trên những giả định đã được đề cập trong những bài chẳng hạn như “Ai là kẻ thù của Đức Phanxicô”, Gianluigi Nuzzi lập luận rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô đang phải “chiến đấu” vất vả nhằm thay đổi giáo triều Rôma; trong một cuộc chiến gần như vô vọng.
Trong khi đó Emiliano Fittipaldi tấn công vào một số vị Hồng Y như Đức Hồng Y Tarcisio Bertone, nguyên Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh và Đức Hồng Y George Pell cho rằng các vị chi tiêu những khoản tiền lớn cho các cơ quan và nhà ở của mình.
John L. Allen của tờ Cruz cho biết ba điểm chính sau đây:
Những chi tiêu của Tòa Thánh thật ra không nhiều. Tổng số chi tiêu cho quốc gia thành Vatican rộng 108 mẫu tây chỉ khoảng 700 triệu Mỹ Kim hàng năm. Trong khi tài khoá 2014-2015 của trường Đại Học Notre Dame Hoa Kỳ là 1.5 tỷ, nghĩa là hơn gấp đôi ngân sách Tòa Thánh. Những con số chi tiêu của Tòa Thánh không phải là quá lớn đến mức vượt ngoài khả năng kiểm soát một cách hiệu quả.
Những con số thống kê được trình bày trong hai cuốn sách là những con số thống kê của hai năm trước. Không thể dùng những con số ấy để chứng minh rằng công việc cải tổ trong hai năm qua không đạt được các thành quả. Sau khi thực hiện cuộc khảo sát, uỷ ban khảo sát này, gọi tắt là COSEA, đã được giải tán vào đầu năm 2014 sau khi đã trình bày các kiến nghị lên Đức Thánh Cha. Từ đó, nhiều cơ quan đã được hình thành như Ủy Ban Kinh Tế Tòa Thánh, Bộ Kinh Tế Tòa Thánh, và các cơ quan thanh tra độc lập khác; cùng với các tiến trình và các chuẩn mực mà các cơ quan của Tòa Thánh phải tuân thủ.
Điều đáng nói là những con số thống kê trình bày trong hai cuốn sách không phải là thành quả điều tra gì của hai ký giả này. Chính Đức Thánh Cha ra lệnh mở cuộc khảo sát này trong tiến trình minh bạch hoá và tối ưu hoá các chi tiêu của Tòa Thánh.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Corriere della Sera, Đức Hồng Y Tarcisio Bertone phủ nhận cáo buộc cho rằng ngài đang sống trong một dinh thự lớn và sang trọng và cho biết ngài cư ngụ trong một tòa nhà với đông đảo các nhân viên Tòa Thánh.
Trong một tuyên bố của Bộ Kinh Tế, Đức Hồng Y George Pell đã mạnh mẽ chỉ trích hai cuốn sách này “về những sai sót và vu cáo”. Trái với những cáo buộc đã được đưa ra, chi tiêu của Bộ Kinh Tế trong năm hoạt động đầu tiên 2014 thấp hơn ngân sách đã được thông qua.
Mặc dù phải chi phí cho việc thiết lập các văn phòng mới, Bộ Kinh Tế theo chỉ thị của Đức Hồng Y Pell đã cắt giảm tối đa các chi tiêu và ghi lại tất cả các chi phí. Ngài nhận xét rằng Bộ Kinh Tế là “một trong số rất ít đơn vị tại Vatican tự đề xuất một sự cắt giảm trong tổng chi ngân sách năm 2015 của mình”.
Đặng Tự Do