Mùa Vọng là thời gian đặc biệt để Dân Chúa sống tinh thần trông đợi Con Chúa đến. Trong thời gian này, phụng vụ giới thiệu với chúng ta nhiều khuôn mặt nổi bật để chúng ta suy ngắm. Trong số đó, trước hết phải nói đến Chúa Thánh Thần. Người xuất hiện như là linh hồn của Mùa Vọng.
Quả thế, Chúa Thánh Thần nắm giữ một vai trò quan trọng trong chương trình cứu độ. Nhưng vì Người hoạt động quá âm thầm, ẩn dấu và huyền nhiệm nên con người ít để ý và ít nhận biết Người. Chúa Thánh Thần được ví như “nhà đạo diễn” chuyên nghiệp và lão luyện, hoạt động âm thầm nhưng rất hiệu quả đằng sau sân khấu lịch sử để cho “màn kịch cứu độ” của Thiên Chúa được diễn ra cách tốt đẹp.
Từ Đêm Vọng Cựu Ước
Kinh Thánh cho thấy ở đâu có Thần Khí Thiên Chúa, ở đó có sự sống. Thần Khí đã hiện diện từ lúc tạo dựng: “Thần Khí bay là là trên mặt nước” (St 1,1), nhờ đó vũ trụ bắt đầu có sự sống. Thần Khí ban sự sống cho con người: “Ðức Chúa là Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người, thổi sinh khí vào lỗ mũi, và con người trở nên một sinh vật” (St 2,7). Thổi sinh khí là ban Thần Khí. Có Thần Khí là có sự sống.
Thần Khí thúc đẩy con người hành động để chương trình cứu độ được thực hiện trong lịch sử (x. Tl 15,19; 1Sam 16,13…). Vì thế, ai được Thần Khí cư ngụ, người đó thuộc về Thiên Chúa, người của Thiên Chúa (như Samson, Đavít, Giêrêmia, Isaia…). Thần Khí trở thành nguyên lý bên trong đời sống của họ (Ez 36,25-27).
Tiên tri Isaia (sinh 765 TCN) tiên báo từ gốc Giesê sẽ xuất hiện một Đấng Cứu Thế. Thần Khí Đức Chúa sẽ ngự trên vị này (x. Isaia 11,1-10). Đây là bản văn nói về những ơn cả của Thánh Thần: thần khí khôn ngoan, thần khí minh mẫn, thần khí mưu lược, thần khí dũng mạnh, thần khí hiểu biết, và thần khí kính sợ Chúa. Những ơn này được ban để Đấng Mesia thực hiện sứ vụ nhằm tái lập nền công lý và cảnh thái bình cho Dân Người.
Tất cả những hoạt động của Thần Khí trong Cựu Ước được đồng hóa là những hoạt động của Chúa Thánh Thần. Người là người chuẩn bị, dọn đường, và hướng dẫn các sự kiện, các nhân vật Cựu Ước theo chương trình của Thiên Chúa, để lời hứa của Thiên Chúa được thực hiện. Chúa Thánh Thần chuẩn bị Dân Chúa trông đợi và đón chờ Đấng Cứu Độ giáng trần.
Đến Bình Minh Tân Ước
Sự kiện nổi bật mở màn cho thời kỳ cứu độ là biến cố truyền tin. Biến cố này được thực hiện nhờ hoạt động của Chúa Thánh Thần. Thiên Chúa sai thiên thần Gabriel đến truyền tin cho Đức Maria sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai và đặt tên là Giêsu. Người sẽ nên cao cả, và sẽ được gọi là Con Đấng Tối Cao. Đức Maria thắc mắc: “Việc ấy xảy ra thế nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng?” Sứ thần đáp: “Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao sẽ tỏa bóng trên bà; vì thế, Đấng Thánh sắp sinh ra sẽ được gọi là Con Thiên Chúa (x. Lc 1,26-38).
Quả vậy, để Con Chúa giáng trần, Chúa Thánh Thần đã chuẩn bị một cung lòng tinh tuyền, thánh thiện và xứng đáng cho Người ngự. Đó là cung lòng Đức Maria vô nhiễm nguyên tội. Mẹ được gọi là Đấng đầy ơn phúc vì Thiên Chúa ở cùng Mẹ. Như thế, ở đâu có Thần Khí Thiên Chúa cư ngụ, ở đó có sự thánh thiện.
Đặc biệt, biến cố nhập thể của Con Thiên Chúa là kiệt tác của Chúa Thánh Thần! Mầu nhiệm này là biến cố độc nhất trong lịch sử nhân loại. Thánh Thần làm cho Ngôi Lời trở thành nhục thể trong lòng Đức Trinh Nữ Maria, Thiên Chúa trở thành con người và ở giữa loài người. Không có Chúa Thánh Thần, không ai trên trần gian có thể can thiệp để Con Thiên Chúa nhập thể cách kỳ lạ như thế trong lòng một người phụ nữ. Theo cái nhìn đó, trong lời nguyện của mình, Thánh Phanxicô Assisi gọi Đức Maria là Hiền Thê của Chúa Thánh Thần[1]. Nơi Đức Maria, Thiên Chúa mạc khải giao ước tình yêu và sự kết hợp hôn phối của Thiên Chúa với Dân Người mà Đức Maria là hình ảnh Eva mới, Dân mới, Giáo Hội của Người.
Nếu Đức Maria được đầy ơn phúc thì Đức Giêsu Nazarét, quả phúc bởi lòng Mẹ, cũng là người luôn đầy Thánh Thần. Từ khi sinh hạ đến lúc về trời, Chúa Giêsu luôn sống trong, theo và nhờ Thánh Thần. Nguyên lý sống linh hoạt và định hình con người và cuộc đời của Đức Giêsu không là gì khác ngoài Chúa Thánh Thần. Tin Mừng thường nói đến hoạt động của Thánh Thần nơi Đức Giêsu: “Ông Gioan còn làm chứng: “Tôi đã thấy Thần Khí tựa chim bồ câu từ trời xuống và ngự trên Người” (Ga 1,33); “Được Thánh Thần tác động, Đức Giêsu hớn hở vui mừng” (Lc, 10,21-24); hoặc: “Được Thánh Thần thúc đẩy, Đức Giêsu vào hoang địa (Mt 4,1; Mc 1,12; Lc 4,1). Tin Mừng Gioan kể lại một chi tiết rất quan trọng: Trên thập Giá, “Người gục đầu xuống và trao Thần Khí” (Ga 19,30). Đức Giêsu trao Thánh Thần là kho báu và quà tặng cánh chung cho Giáo Hội. Từ biến cố Hiện Xuống, Chúa Thánh Thần trở thành linh hồn và là nguồn sống của Giáo Hội xuyên suốt thời gian.
Và Mùa Vọng Cuộc Đời
Xét cho cùng, cuộc đời là một Mùa Vọng. Con người tự bản chất khát khao Thiên Chúa. Con người trông chờ Thiên Chúa “như nai rừng mong mỏi tìm về nguồn nước trong, hồn con cũng trông mong được gần Ngài, lạy Chúa” (Tv 42,2). Con người mãi mãi khắc khoải cho tới khi nào được nghỉ ngơi trong Chúa (Augustinô). Bởi vì con người được dựng nên cho Đấng Tuyệt Đối. Hành trình tìm kiếm đó phải được dẫn dắt và hướng dẫn bởi Chúa Thánh Thần, Người gợi mở tới sự vô biên và điều cao cả.
Thật là phiến diện nếu chúng ta hiểu Đức Tin, hay đời sống đạo chỉ là một khía cạnh của đời sống con người. Do đó, nó thường được quy về “đời sống nội tâm”, “đời sống của linh hồn” và nó đối nghịch với đời sống thể lý, hoặc tách biệt khỏi cuộc sống thường nhật. Thế nhưng, đời sống thiêng liêng không phải là một khía cạnh của cuộc sống con người. Đúng hơn, nó là phẩm chất của toàn bộ đời sống của một con người. Điều này phù hợp với tư duy Kinh Thánh khi nói Ruach – Thần Khí là hơi thở, sự sống, và là nguyên lý sống của con người. Chúa Thánh Thần là nguyên lý sống của các thủ lãnh, tiên tri và ngôn sứ trong Cựu Ước và đặc biệt cũng là nguyên lý sống của Đức Maria, Chúa Giêsu và các tông đồ trong Tân Ước[2].
Thánh Tôma Aquinô đã diễn tả ý nghĩa đó trong ngôn từ mới: Chúa Thánh Thần là lex nuova – luật mới, nguyên lý mới của người kitô hữu[3]. Chúa Thánh Thần là nguyên lý sống để thúc đẩy và định hình những khát vọng, quyết định, hành động, thái độ, và các giá trị sống của người kitô hữu. Vì vậy, linh đạo đối với kitô hữu chúng ta là phẩm chất của toàn bộ đời sống chúng ta xét như được Thánh Thần tác động và nhào nặn. Chỉ có Chúa Thánh Thần mới biến đổi chúng ta từ những con người “xác thịt, cát bụi” trở thành những con người “thần khí”, những người thờ phượng đích thực của Thiên Chúa trong tinh thần và sự thật (x. Ga 4,23). Vì thế, chúng ta mới hiểu tại sao Chúa Chúa Giêsu nói: “Không phải bất cứ ai thưa với Thầy: “Lạy Chúa! Lạy Chúa! Là sẽ được vào Nước Trời cả đâu. Nhưng chỉ ai thi hành ý muốn của Cha Thầy là Đấng ngự trên trời, mới được vào mà thôi” (Lc, 7,21). Đức tin không phải chỉ dừng lại ở việc tuyên xưng nơi đầu môi chót lưỡi nhưng phải trở thành đời sống, thành nguyên lý sống, biến đổi toàn bộ con người bên trong của chúng ta.
Điều kiện để Thánh Thần hoạt động nơi chúng ta chính là sự mở lòng ra với Người, để cho Chúa Thánh Thần hướng dẫn, nhạy bén và ngoan ngoãn với dự phóng của Người.
Nếu cuộc đời là Mùa Vọng, thì đây quả là thời đại của Chúa Thánh Thần, Người hướng dẫn con người và lịch sử tới Đêm Hôn Phối và tiệc cưới Con Chiên (x. Kh 19,1-7). Bởi Người là thuyền trưởng lèo lái con thuyền lịch sử và là linh hồn của Mùa Vọng cuộc đời.
_______________
Sách tham khảo:
1. O Von Asseldonk, Maria sposa dello Spirito Santo in S. Francesco d’Assisi, in Credo in Spiritum Sanctum, Città del Vaticano 1983, II, 1123-1132.
2. Quirico T. Pedregosa, IR., OP., Leadership for mission, Nxb Tôn Giáo, 2012, 26-27.
3. Tommaso d’Aquino, Summa Theologiae, I-II, q. 106, a. 1c.
4. Y.-M. Congar, Credo nella Spirito Santo, Queriniana, Brescia 1998-1999.
——————-
[1] Cf. O Von Asseldonk, Maria sposa dello Spirito Santo in S. Francesco d’Assisi, in Credo in Spiritum Sanctum, Città del Vaticano 1983, II, 1123-1132.
[2] Cf. Quirico T. Pedregosa, IR., OP., Leadership for mission, Nxb Tôn Giáo, 2012, 26-27.
[3] Cf. Tommaso d’Aquino, Summa Theologiae, I-II, q. 106, a. 1c.
Lm. Phêrô Nguyễn Văn Hương