Trong năm thứ ba liên tiếp, Ca đoàn nhà nguyện Sistine đã phát hành CD mới, với chủ đề năm nay xoay quanh Mùa Vọng và Giáng Sinh. Ca đoàn với lịch sử lâu đời của Ðức Thánh Cha được thành lập và truyền thừa qua các thế hệ với mục đích lan tỏa những giai điệu của Thiên Chúa vượt qua những bức tường của Tòa Thánh, và giúp mọi người đến gần với Chúa Giêsu thông qua âm nhạc mang âm hưởng thần thánh.

Giai điệu của thiên đường

Ca đoàn nhà nguyện Sistine đã bắt đầu cất cao giọng hát từ năm 1471. Là ban nhạc của Vatican, họ tham gia nhiều lễ và sự kiện được tổ chức tại Vương Cung Thánh Ðường Thánh Phêrô. Ðể tạo nên giai điệu của thiên đường, ca đoàn cần đến 20 giọng tenor (nam cao) lẫn bass (nam trầm), và do ca đoàn toàn nam, 30 bé trai đảm nhiệm tông alto và soprano. Giọng các bé trai cũng là điểm tạo nên sự độc nhất vô nhị của Ca đoàn nhà nguyện Sistine, được gọi là “White Voices” bởi chất giọng thiên thần, vô nhiễm và trong vắt.

Những bé trai này được đào tạo từ trường Schola Puerorum (tiếng Latinh chỉ trường nam học). Bên cạnh việc học kiến thức và giáo lý ở trường Công giáo, mỗi ngày các em lại đến đây. Ðối với các em, việc đọc nhạc phổ cũng quan trọng như học toán và ngữ pháp. Chúng phải học lý thuyết và luyện âm trước bữa trưa, và sau đó diễn tập suốt buổi chiều. Tại Schola Puerorum ở Rome, các thầy giáo của Vatican nỗ lực đào tạo những mầm non từ 9 đến 11 tuổi thành ca sĩ chuyên nghiệp. Ðây là nhóm được tuyển chọn vô cùng cẩn thận từ các giáo xứ và trường học xung quanh Rome để góp mặt vào ca đoàn của giáo hoàng.

Trang PRI dẫn lời giáo viên Adriano Caroletti thú nhận không dễ gì để dạy cho một cậu bé các kỹ thuật khó khăn của khoa thanh nhạc. “Bạn cần phải biết cách tiếp cận chúng, biến bài giảng thành trò chơi. Chỉ khi đó, bạn mới có thể giải thích cho chúng hiểu cần làm thế nào để trở thành một ca sĩ chuyên nghiệp tí hon”, ông Caroletti trình bày. Có thể nói, không ai biết rõ điều này như thầy giáo Caroletti, người từng theo học ở Schola Puerorum. “Từ thuở bé thơ, bạn đã phải đối mặt với mọi thách thức trong môi trường này, với trải nghiệm âm nhạc sẽ mang theo đến cuối cuộc đời”. Các cậu bé được đào tạo miễn phí suốt 5 năm, trước khi có thể trình diễn trên thực tế.

Lý do cần sự góp mặt của các cậu bé trong ca đoàn có nguồn gốc từ thời Trung Cổ. Vào thời điểm ca đoàn mới thành lập, phụ nữ không được phép tham gia bất kỳ vị trí nào trong phụng vụ nên chất giọng baritone và tenor phải cần đến những bé trai. Ðến ngày nay, Vatican vẫn cho rằng tông cao vút trong các bài thánh ca do ca đoàn biểu diễn không thể nào thay thế được bằng những chất giọng khác, kể cả nữ giới.

Nhạc phổ cổ từ thời Phục Hưng

“Quem vidistis, pastores – Dicite, quidnam vidistis” là chủ đề của album mới nhất được phát hành vào Giáng Sinh năm nay, tên tiếng Anh là  Veni Domine: Advent & Christmas at the Sistine Chapel. Toàn bộ doanh thu của CD gồm 16 bài, được phát hành trên toàn thế giới từ tháng 11, sẽ được quyên hết cho người nghèo thông qua các quỹ từ thiện của Ðức Thánh Cha. Cũng giống như album trước đó là “Cantate Domino”, “Veni Domine” được ghi âm trong nhà nguyện Sistine, nơi giúp tạo ra những hiệu ứng âm thanh đặc biệt, và cũng vì những bản hợp xướng được chọn thuộc nhóm hát trong khuôn viên nhà nguyện trước Ðức Giáo Hoàng. Tuy nhiên, cần một điều chỉnh nhỏ là tạm thời dỡ bỏ toàn bộ thảm trong nhà thờ để nâng cao chất lượng âm thanh vào thời điểm ghi âm.

Chia sẻ với Catholic News Service, Ðức ông Massimo Palombella, người đứng đầu Ca đoàn nhà nguyện Sistine từ năm 2010, cho biết các ca từ trong những bài hợp xướng được lấy từ kho dữ liệu cổ trong Thư viện Vatican. Trong đó, có đến ba bài hợp xướng từ thời Phục Hưng, cụ thể là trước thế kỷ 15-16, chưa từng được biểu diễn vào thời hiện đại. Và cũng lần đầu tiên, ca đoàn chứng kiến sự góp giọng của một ca sĩ nữ, phá bỏ điều cấm kỵ suốt 500 năm qua tại Nhà nguyện Sistine. Theo đó, danh ca Cecilia Bartoli, một trong những ca sĩ opera nổi tiếng nhất của Ý, đã tham gia ghi âm. Sự góp mặt của giọng ca 5 lần đoạt giải Grammy hứa hẹn càng thu hút sự chú ý của công chúng trong dự án nỗ lực làm sống lại các kho tàng âm nhạc cổ đã bị lãng quên từ lâu của Giáo hội Kitô.

Lần đầu tiên biểu diễn Giáng Sinh trước Đức Giáo Hoàng

Ca đoàn biểu diễn quanh năm, và tại các sự kiện đặc biệt. Lẽ tất nhiên không thể vắng bóng Ca đoàn nhà nguyện Sistine trong lễ tuyên nhậm của ÐTC Phanxicô vào tháng 3.2013. Và đối với Francesco Beniamino, một thành viên trong dàn hợp xướng, lễ Giáng Sinh năm đó là dịp vô cùng trọng đại, vì lần đầu tiên cậu bé 9 tuổi được hát trước Ðức Thánh Cha trong mùa Noel. Cứ thử tưởng tượng bạn được gọi là người giúp đỡ tí hon của Ðức Giáo Hoàng, nên các cậu bé luôn cố gắng hết sức để không phụ lòng Ðức Thánh Cha. Cách duy nhất là họ không ngừng tập luyện ể luôn thể hiện phong độ “đỉnh” nhất.

ÐỊNH NGUYỄN