Bài giảng Thứ Tư Lễ Tro (05/3/2025) – Niềm hy vọng của Phục sinh từ tro tàn cuộc đời

Theo truyền thống có từ lâu đời, vào thứ Tư Lễ Tro, Đức Thánh Cha chủ sự cuộc rước sám hối từ Nhà thờ Thánh Anselmo của Dòng Biển Đức trên đồi Aventino ở Roma đến Đền thờ Thánh Sabina của Dòng Đaminh, và sau đó ngài cử hành Thánh lễ xức tro tại đây.

Năm nay, do Đức Thánh Cha đang đau bệnh và đang được điều trị tại bệnh viện Gemelli, Đức Hồng Y Angelo De Donatis, Chánh Tòa Ân giải Tối cao, đã thay ngài chủ sự cuộc rước sám hối và Thánh lễ làm phép và xức tro.

Trong bài giảng được Đức Hồng y chủ tế đọc, Đức Thánh Cha chia sẻ với các tín hữu rằng tro bụi nhắc chúng ta rằng chúng ta là bụi đất nhưng cũng khơi dậy hy vọng rằng với sự Phục sinh của Người từ lòng đất, Chúa Giêsu đưa chúng ta vào cung lòng Chúa Cha cùng với Người. Sau đây là toàn văn bài giảng của Đức Thánh Cha:

BÀI GIẢNG ĐỨC THÁNH CHA

Vương cung Thánh đường Thánh Sabina

Thứ Tư Lễ Tro, 05 tháng 3 năm 2025

Chiều nay, tro thánh sẽ được rắc lên đầu chúng ta. Tro làm sống lại trong chúng ta ký ức rằng chúng ta là tro bụi, nhưng cũng khơi dậy hy vọng về điều chúng ta sẽ trở thành. Tro nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta là bụi đất, nhưng nó dẫn chúng ta hướng đến niềm hy vọng mà chúng ta được kêu gọi, bởi vì Chúa Giêsu đã bước vào bụi đất và, với sự Phục sinh của Người, đã kéo chúng ta cùng Người vào trong lòng của Chúa Cha.

Đây chính là cách thức diễn ra hành trình Mùa Chay hướng đến Lễ Phục Sinh, giữa ký ức về sự mong manh của chúng ta và niềm hy vọng rằng, ở cuối con đường, Đấng Phục Sinh sẽ chờ đợi chúng ta.

Nhìn vào lòng mình: nhớ đến sự mong manh và nhỏ bé của cuộc sống của chúng ta

Trước hết, chúng ta hãy cùng nhớ lại. Chúng ta nhận tro bằng cách cúi đầu xuống, như thể để nhìn vào chính mình, để nhìn vào trong lòng mình. Thực ra, tro giúp chúng ta nhớ đến sự mong manh và nhỏ bé của cuộc sống của chúng ta: chúng ta là bụi đất, chúng ta được tạo thành từ bụi đất và sẽ trở về đất bụi. Và có nhiều khoảnh khắc mà khi nhìn vào cuộc sống cá nhân hoặc thực tế xung quanh, chúng ta nhận ra rằng “con người chỉ như hơi thở […] công vất vả ngược xuôi, ky cóp mà chẳng hay ai sẽ hưởng dùng” (Tv 39,7).

Trên hết, nó dạy chúng ta kinh nghiệm về sự mong manh, điều mà chúng ta cảm nghiệm trong sự mệt mỏi, trong những điểm yếu mà chúng ta phải đối mặt, trong nỗi sợ hãi ngự trị trong chúng ta, trong những thất bại bùng cháy bên trong chúng ta, trong sự phù du của những giấc mơ, trong việc nhận ra những thứ chúng ta sở hữu thật phù du. Được làm từ tro và bụi đất, chúng ta trực tiếp cảm nghiệm sự mong manh trong kinh nghiệm bệnh tật, trong cảnh nghèo đói, trong nỗi đau khổ đôi khi bất ngờ ập đến với chúng ta và gia đình chúng ta. Và một lần nữa, chúng ta nhận ra rằng chúng ta thật mong manh khi trong đời sống xã hội và chính trị của thời đại chúng ta, chúng ta thấy mình tiếp xúc với lớp “bụi tinh tế”, thứ đang làm ô nhiễm thế giới: sự đối lập về ý thức hệ, logic áp bức, sự trở lại của các hệ tư tưởng căn tính cũ xưa, thứ lý thuyết loại trừ người khác, sự khai thác tài nguyên trái đất, bạo lực dưới mọi hình thức và chiến tranh giữa các dân tộc. Tất cả chúng đều là “bụi độc” làm mờ bầu không khí trên hành tinh của chúng ta, ngăn cản sự chung sống hòa bình, trong khi mỗi ngày sự bất định và sợ hãi về tương lai ngày càng lớn dần trong chúng ta.

Cuối cùng, tình trạng mong manh này nhắc nhở chúng ta về bi kịch của cái chết, điều mà trong xã hội chuộng vẻ bề ngoài của chúng ta, chúng ta cố gắng khử trừ bằng nhiều cách và thậm chí loại bỏ khỏi ngôn ngữ của mình, nhưng nó là một thực tế mà chúng ta không cách nào khác phải đối mặt, một dấu hiệu của sự bấp bênh và phù du của cuộc sống chúng ta.

Giúp chúng ta khiêm tốn hơn và sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau

Vì vậy, bất chấp những chiếc mặt nạ chúng ta đeo và những thủ đoạn thường được tạo ra một cách khéo léo để đánh lạc hướng chúng ta, tro bụi vẫn nhắc nhở chúng ta rằng mình là ai. Điều này tốt cho chúng ta. Nó đưa chúng ta trở lại đúng với thực tại, làm dịu đi sự khắc nghiệt của tính tự luyến ái, đưa chúng ta trở về với thực tại, khiến chúng ta khiêm tốn hơn và sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau: không ai trong chúng ta là Thiên Chúa, tất cả chúng ta đều đang bước đi trên hành trình.

Thắp lại niềm hy vọng: hướng về Đấng đã trỗi dậy từ sự chết, đưa chúng ta ra khỏi sự chết để đến sự sống vĩnh cửu

Tuy nhiên, Mùa Chay cũng là lời mời gọi thắp lại trong chúng ta niềm hy vọng. Nếu chúng ta cúi đầu lãnh nhận tro để trở về với ký ức về chúng ta là gì, thì Mùa Chay không muốn chúng ta cứ cúi đầu, nhưng thúc giục chúng ta ngẩng đầu lên hướng về Đấng đã trỗi dậy từ vực sâu của sự chết, cũng kéo chúng ta ra khỏi đống tro tàn của tội lỗi và sự chết để đến với vinh quang của sự sống vĩnh cửu.

Tro bụi nhắc nhở chúng ta về niềm hy vọng mà chúng ta được mời gọi bởi vì Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa, đã nhào mình bằng bụi đất và nâng bụi đất lên đến trời. Và Người đã xuống tận nơi sâu thẳm của bụi đất, chết vì chúng ta và hòa giải chúng ta với Chúa Cha, đúng như chúng ta đã nghe từ Thánh Phaolô: “Vì chúng ta, Thiên Chúa đã biến Đấng chẳng hề biết tội là gì thành hiện thân của tội lỗi” (2 Cr 5,21).

Niềm hy vọng của Phục Sinh nâng đỡ chúng ta trong sự yếu đuối, bảo đảm ơn tha thứ của Thiên Chúa

Anh chị em thân mến, đây chính là niềm hy vọng làm sống lại “tro tàn” của cuộc đời chúng ta. Nếu không có niềm hy vọng này, chúng ta sẽ phải chịu đựng một cách thụ động sự mong manh của thân phận con người, và đặc biệt khi phải đối mặt với cái chết, chúng ta sẽ chìm vào nỗi buồn và sự tuyệt vọng, cuối cùng sẽ lý luận như những kẻ ngu ngốc: “Đời ta thật buồn sầu, vắn vỏi: không thuốc nào chữa cho con người khỏi chết, […] thân xác sẽ trở thành tro bụi và tinh thần sẽ tan biến như không khí mỏng” (Kn 2,1-3). Ngược lại, niềm hy vọng của lễ Phục sinh mà chúng ta đang hướng tới nâng đỡ chúng ta trong sự yếu đuối của mình, bảo đảm với chúng ta về ơn tha thứ của Thiên Chúa và ngay cả khi chúng ta bị bao phủ trong tro tàn của tội lỗi, vẫn mở ra cho chúng ta lời tuyên xưng vui mừng về sự sống: “Tôi biết rằng Đấng bênh vực tôi vẫn sống và sau cùng, Người sẽ đứng lên trên cõi đất!” (Gióp 19,25). Chúng ta hãy nhớ điều này: “con người là bụi đất và sẽ trở về đất bụi, nhưng con người là bụi đất quý giá đối với Thiên Chúa, vì Thiên Chúa đã tạo dựng con người, và định sẵn cho con người sự bất tử” (Biển Đức XVI, Buổi tiếp kiếnchung, ngày 17 tháng 2 năm 2010).

Trở thành dấu chỉ hy vọng cho thế giới

Anh chị em thân mến, với tro trên đầu, chúng ta bước đi hướng tới niềm hy vọng Phục Sinh. Chúng ta hãy hoán cải trở về với Thiên Chúa, hãy hết lòng trở về với Người (x. Ge 2,12), hãy đặt Người trở lại trung tâm cuộc sống chúng ta, để ký ức chúng ta là cát bụi – mong manh và hữu hạn như tro tàn tung bay trong gió – cuối cùng có thể được soi sáng bởi niềm hy vọng về Đấng Phục Sinh. Và chúng ta hãy hướng cuộc sống mình về Người, trở thành dấu chỉ hy vọng cho thế giới: từ việc bố thí, chúng ta hãy học đi ra khỏi chính mình, chia sẻ những nhu cầu của nhau và nuôi dưỡng hy vọng về một thế giới công bằng hơn; từ cầu nguyện, chúng ta học khám phá ra rằng chúng ta cần đến Thiên Chúa hoặc, như Jacques Maritain đã nói, “những kẻ hành khất thiên đàng”, để nuôi dưỡng niềm hy vọng rằng trong sự yếu đuối của chúng ta và ở cuối cuộc lữ hành trần thế, một Người Cha với vòng tay rộng mở đang chờ đợi chúng ta; từ việc chay tịnh, chúng ta học rằng chúng ta không chỉ sống để thỏa mãn nhu cầu của mình, mà chúng ta còn đói khát tình yêu và chân lý, và chỉ có tình yêu của Thiên Chúa và tình yêu giữa chúng ta mới thực sự có thể thỏa mãn chúng ta và mang lại cho chúng ta hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn.

Xin cho chúng ta luôn được đồng hành bởi xác tín rằng vì Chúa đã đến trong tro bụi của thế gian, nên “lịch sử của trái đất chính là lịch sử của thiên đàng. Thiên Chúa và con người được liên kết bởi một số phận duy nhất” (C. CARRETTO, Il deserto nella città, Roma 1986, 55), và Người sẽ mãi mãi quét sạch tro tàn của sự chết để làm cho chúng ta tỏa sáng với cuộc sống mới.

Với niềm hy vọng này trong lòng, chúng ta hãy lên đường. Và chúng ta hãy hòa giải với Thiên Chúa.

Nguồn: vaticannews.va/vi