Bệnh “trình diễn tư tưởng” trong nhà Đạo

Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Năng đã nói lên điều mà ta vẫn “ngại không dám nói”. Hàng ngàn các thánh được tuyên dương, mấy vị có bằng cấp?

Hai điều trăn trở nhất của giáo hội Công giáo Việt Nam là Đời sống cộng đoàn (Giáo xứ, Dòng tu…) xuống dốc và Truyền giáo không hiệu quả.

Có lẽ các vị hữu trách rõ những nguyên do chính yếu cản trở nỗ lực phát triển toàn diện Giáo hội địa phương, cụ thể như bài phát biểu của Đức Tổng Giám mục Sài Gòn (20/01/2025) “Tất Cả Sứ Vụ Quy Về Phúc Âm Hóa”, trích câu phát biểu ngài: “SUY NIỆM ĐỦ RỒI, NHIỀU LẮM RỒI, ĐỪNG CÓ VIẾT NỮA!”.

Đức Tổng Giuse nói các thứ mầu nhiệm viết nhiều lắm, các thứ suy niệm tràn trề hết… Nhưng điều cần và hiệu quả cho truyền giáo là viết cho mọi người mọi giới có thể cảm được Chúa: Cho học sinh, cho công nhân, cho lao động bình dân… thì ít có. Mà viết cái này rất khó, bởi không phải chỉ là tư tưởng mà là cả đời sống chứng nhân.

Giáo hội Việt Nam đang rơi vào trào lưu thích “trình diễn tư tưởng”. Những bài giảng hùng hồn trong thánh lễ, nhưng chuyên đề khơi sâu khơi rộng nơi chủng viện học viện, những đại hội với chính yếu là phát biểu, những hội thảo, khóa đào tạo… ôi thôi bao la bát ngát. Sau đó là những tràng pháo tay cùng bao lời có cánh “cha sâu sắc quá, sơ hay quá sơ ơi…”. Những vị “sâu sắc” đó lại phải sống phiêu du vượt nhân thế để tìm kiếm “những sự cao siêu trên trời”.

Cơ hội trình diễn tư tưởng trở thành một mục tiêu phấn đấu cho nhiều người, nhất là người tu. Bằng cấp và địa vị là 2 yếu tố cần thiết để người thích trình diễn tư tưởng có đất diễn (tiêu chuẩn để được ưu tiên mời thuyết giảng). Và rồi hệ lụy là một Giáo hội cơ chế nặng nề, thiếu thực tế, nhân lực ảo… như ta đang thấy.

Bệnh trình diễn tư tưởng sẽ giết chết thực tại. Bởi nói rất hay nhưng sống ngược đang đầy gương trước mắt. Người nói thì nổi nang, kẻ làm nhiều thua thiệt. Các thế hệ sau thích nhìn vào ánh hào quang của vị đang thao thao bất tuyệt trước cử tọa đông đảo, mà khó để cảm những giọt mồ hôi cùng với bước chân âm thầm của bậc tông đồ theo tinh thần Đức Ki-tô.

Đức Tổng đã nói lên điều mà ta vẫn “ngại không dám nói”. Hàng ngàn các thánh được tuyên dương, mấy vị có bằng cấp? Hàng trăm nhà cải cách và truyền giáo vĩ đại, mấy vị nói giỏi? Chúng ta ảnh hưởng của văn hóa đời ngày càng nặng, văn hóa của ảo ảnh và ru ngủ thực tại.

Linh mục Giuse Nguyễn Đức Thịnh