Sáng thứ Tư 14/9/2022, ngày thứ hai trong chuyến tông du đến Kazakhstan, vào lúc 9 giờ 40 phút giờ địa phương, từ Toà Sứ thần Đức Thánh Cha di chuyển bằng xe đến Dinh Độc lập cách đó 4,3 km để tham dự buổi cầu nguyện với các lãnh đạo tôn giáo và phiên khai mạc Đại hội lần thứ 7 của các nhà lãnh đạo tôn giáo thế giới và truyền thống.
Dinh Độc lập
Dinh Độc Lập, cùng với tượng đài Eli, Bảo tàng Quốc gia Cộng hòa Kazakhstan, Đại học Nghệ thuật Quốc gia và Đền thờ Hồi giáo Hazret Sultan, là một phần của quần thể kiến trúc của quảng trường trung tâm Nur-Sultan. Tòa nhà khổng lồ, hình thang, bằng kính màu xanh lam, được trang trí bên ngoài bằng một mạng lưới hình thành bởi các ống màu trắng giống nhà di động được nhiều người dân du mục châu Á sử dụng. Cấu trúc của tòa nhà tượng trưng cho nền độc lập của Kazakhstan và sự năng động trong quá trình phát triển của quốc gia.
Khi đến Dinh Độc lập, Đức Thánh Cha tiến vào sảnh hội nghị. Tại đây, Đức Thánh Cha cùng cầu nguyện với các lãnh đạo tôn giáo trong thinh lặng.
Khai mạc Đại hội lần thứ 7 các lãnh đạo tôn giáo thế giới và truyền thống
Ngay sau giây phút cầu nguyện, là phiên họp khai mạc Đại hội lần thứ 7 các lãnh đạo tôn giáo thế giới và truyền thống.
Tình huynh đệ quỵ tụ mọi người
Trong diễn văn trước các tham dự viên, trước hết Đức Thánh Cha khẳng định chính tình huynh đệ quy tụ tất cả chúng ta, như những người con của cùng một Trời Cao. Bởi vì, trước mầu nhiệm của sự vô hạn vượt trên và thu hút chúng ta, các tôn giáo nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta là thụ tạo: chúng ta không toàn năng, nhưng là những người nam nữ đang trên đường tiến về một Trời Cao. Do đó, bản chất thụ tạo chung của chúng ta phát sinh một liên hệ chung, một tình huynh đệ thực sự, nhắc nhở chúng ta rằng ý nghĩa của cuộc sống không thể bị thu hẹp trong lợi ích cá nhân, nhưng được liên kết sâu sắc với tình huynh đệ là một phần căn tính của chúng ta. Chúng ta chỉ tiến triển với những người khác và nhờ những người khác.
Ước mong một lần nữa Kazakhstan là vùng đất gặp gỡ của những người phương xa, mở ra một lộ trình mới, không tập trung vào giá trị thương mại, nhưng dựa trên các mối quan hệ con người: tôn trọng, đối thoại chân thành, tôn trọng phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi người và cộng tác với nhau. Một lộ trình huynh đệ để cùng nhau hướng tới hòa bình.
Đức Thánh Cha đề cập đến Abai, một nhà thơ nổi tiếng, cha đẻ của nền văn học, một nhà giáo dục và nhà soạn nhạc của Kazakhstan. Ngài nói: “Abai đã để lại cho chúng ta những tác phẩm thấm đượm tôn giáo, trong đó tâm hồn tuyệt vời nhất của dân tộc này tỏa sáng: một trí tuệ hài hòa, mong muốn một nền hòa bình được tìm thấy qua sự tự vấn khiêm tốn, khao khát một sự khôn ngoan xứng đáng với con người, không bao giờ khép mình trong những tầm nhìn nhỏ bé và hẹp hòi, nhưng sẵn sàng để mình được truyền cảm hứng từ nhiều trải nghiệm khác nhau. Abai thách đố chúng ta với một câu hỏi bất hủ: “Vẻ đẹp của cuộc sống là gì, nếu người ta không đi vào chiều sâu?” (Poesia, 1898). Một nhà thơ khác đã tự hỏi ý nghĩa của sự hiện hữu, đặt lên môi một người chăn chiên của những vùng đất châu Á vô biên này một câu hỏi cũng rất quan trọng: “Cuộc lang thang ngắn ngủi này của tôi hướng về đâu?” (G. Leopardi, Canto notturno di un pastore errante dell’Asia). Chính những chất vấn như những câu hỏi này đã khơi dậy nhu cầu về tôn giáo, nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta với phận làm người không tồn tại lâu để thỏa mãn những lợi ích trần thế và để dệt nên những mối quan hệ chỉ mang tính chất kinh tế, nhưng là để đi cùng nhau, như những người lữ hành với cái nhìn hướng về Trời Cao. Chúng ta cần hiểu rõ những câu hỏi sau cùng, để trau dồi tâm linh, như Abai nói, để giữ cho “linh hồn tỉnh táo và tâm trí sáng suốt” (Parola 6).
Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng, thế giới chờ đợi nơi các vị lãnh đạo tôn giáo mẫu gương của những linh hồn tỉnh táo và tâm trí sáng suốt. Vì thế, đã đến lúc phải thức tỉnh khỏi chủ nghĩa chính thống cực đoan đang làm ô nhiễm và ăn mòn niềm tin, đã đến lúc phải làm cho tâm hồn trong sáng và trắc ẩn. Tôn giáo không phải là vấn đề, nhưng là một phần của giải pháp để chung sống hài hòa hơn. Thực tế, việc tìm kiếm siêu việt và giá trị thánh thiêng của tình huynh đệ có thể truyền cảm hứng và soi sáng những lựa chọn cần thực hiện trong bối cảnh khủng hoảng địa chính trị, xã hội, kinh tế, sinh thái. Vì vậy, chúng ta cần tôn giáo để đáp ứng cơn khát hòa bình của thế giới và khát khao cái vô hạn đang cư ngụ trong tâm hồn mỗi người.
Khai mạc Đại hội lần thứ 7 các lãnh đạo tôn giáo thế giới và truyền thống
Tự do tôn giáo là điều kiện để phát triển con người toàn diện
Vì lý do này, một điều kiện thiết yếu để phát triển con người thực sự và toàn diện là tự do tôn giáo. Anh chị em, chúng ta là những thụ tạo tự do. Đấng Tạo Hóa của chúng ta đã “từ bỏ chính mình vì chúng ta”, đã “giới hạn” sự tự do tuyệt đối của Người để chúng ta, thụ tạo của Người được tự do. Vậy thì làm sao chúng ta có thể cưỡng ép anh em nhân danh Người? Abai một lần nữa nói với chúng ta: “Trong khi chúng ta tin và thờ phượng, chúng ta không được ép người khác phải tin và thờ phượng” (Parola 45). Quyền tự do tôn giáo là một quyền nền tảng, cơ bản và bất khả xâm phạm, phải được khuyến khích ở mọi nơi và không thể chỉ giới hạn ở quyền tự do thờ phượng.
Bằng cách này, chúng ta thấy tầm quan trọng lâu dài của tôn giáo và sự liên quan của nó đối với thời đại chúng ta, điều mà Kazakhstan đã đưa lên hàng đầu trong hai thập kỷ qua bằng cách đăng cai tổ chức Đại hội toàn thế giới này. Cuộc gặp gỡ này mời gọi chúng ta suy ngẫm về vai trò mà chúng ta được kêu gọi đóng góp vào sự phát triển tinh thần và xã hội của nhân loại trong thế giới hậu đại dịch này. Các tôn giáo được kêu gọi đi đầu, là những người cổ vũ sự hiệp nhất khi đối diện với những thách đố có nguy cơ chia rẽ gia đình nhân loại hơn nữa.
Đức Thánh Cha gặp lãnh đạo tôn giáo
Không quên tính dễ bị tổn thương
Đức Thánh Cha mời gọi các lãnh đạo tôn giáo giúp các anh chị em của thời đại chúng ta không quên tính dễ bị tổn thương là đặc điểm của chúng ta. Không để rơi vào những ảo tưởng sai lầm về sự toàn năng được khơi dậy bởi sự tiến bộ kinh tế và kỹ thuật, bởi vì chỉ những điều này thôi thì không đủ. Không để mình bị vướng vào cạm bẫy của lợi nhuận và lợi ích, như thể chúng giải quyết ổn thoả mọi điều xấu. Không ủng hộ sự phát triển không bền vững, không tôn trọng các giới hạn được thiết lập cho thụ tạo. Không để mình bị lôi cuốn bởi sự hấp dẫn bề ngoài của chủ nghĩa tiêu thụ, bởi vì của cải vật chất vì con người chứ không phải con người vì của cải vật chất. Tóm lại, tính dễ bị tổn thương chung của chúng ta, xuất hiện trong đại dịch, phải khuyến khích chúng ta không tiếp tục như trước nữa, nhưng khiêm tốn và có tầm nhìn xa hơn.
Quan tâm chăm sóc nhân loại
Đối với Đức Thánh Cha, ngoài việc nâng cao nhận thức về sự mong manh và trách nhiệm của chúng ta, các tín hữu ở thời hậu đại dịch được kêu gọi quan tâm: chăm sóc nhân loại chung, trở thành nghệ nhân của sự hiệp thông. Trước hết là quan tâm đến những người nghèo, những người thiếu thốn, những người bị ảnh hưởng nhiều nhất từ đại dịch, đã gây ra sự bất bình đẳng và mất cân bằng toàn cầu một cách mạnh mẽ . Ngày nay vẫn còn nhiều người không dễ dàng tiếp cận với vắc-xin! Chúng ta đứng về phía họ, không đứng về phía những người có nhiều hơn và cho ít hơn.
Ngài nói: “Những gì tôi đề xuất với anh chị em không chỉ là một cách để trở nên nhạy cảm và liên đới hơn, nhưng còn là một con đường chữa lành cho xã hội chúng ta. Bởi vì chính sự nghèo đói đã tạo điều kiện cho sự lây lan của dịch bệnh và những tệ nạn lớn khác phát triển mạnh trên những vùng đất khó khăn và bất bình đẳng. Chừng nào sự bất bình đẳng và bất công vẫn tiếp tục hoành hành, những loại virus tồi tệ hơn Covid sẽ không chấm dứt: đó là sự thù hận, bạo lực, khủng bố.
Đức Thánh Cha gặp lãnh đạo tôn giáo
Thách đố hoà bình
Đức Thánh Cha nói đến thách đố hòa bình: “cần phải có một bước tiến nhảy vọt, và nó phải đến từ chúng ta. Nếu Đấng Tạo Hóa, Đấng mà chúng ta dâng hiến cuộc đời, đã trao ban sự sống cho con người, thì làm sao chúng ta, những người tự nhận mình là tín đồ, lại có thể cho phép sự sống con người bị huỷ diệt? Và làm sao chúng ta có thể nghĩ rằng những người ở thời đại chúng ta, mà nhiều người trong số họ sống như thể Chúa không hiện hữu, có thể được truyền cảm hứng để tham gia vào một cuộc đối thoại tôn trọng và có trách nhiệm, trong khi các tôn giáo lớn, vốn là linh hồn của rất nhiều nền văn hóa và truyền thống, đã không tích cực dấn thân cho hòa bình?”
Ở điểm này Đức Thánh Cha nhắc nhở rằng khi lưu ý đến những điều khủng khiếp và sai lầm của quá khứ, chúng ta hãy hợp lực để đảm bảo rằng Đấng Toàn Năng không bao giờ bị trở thành con tin trước cơn khát quyền lực của con người. Abai nói “ai cho phép điều ác và không chống lại điều ác thì không thể được coi là một tín đồ chân chính, nhưng là một tín đồ nửa vời” (Parola 38). Đức Thánh Cha mong ước sự thánh thiêng bị lợi dụng bởi những điều phàm tục. Mong sao sự thánh thiêng không phải là chỗ dựa của quyền lực, cũng như quyền lực là chỗ dựa cho điều thánh thiêng.
Đức Thánh Cha gặp lãnh đạo tôn giáo
Thách đố về chào đón huynh đệ
Đức Thánh Cha nói đến thách đố về chào đón huynh đệ. Ngài nhận định rằng, ngày nay chúng ta cảm thấy thật khó để chấp nhận người khác. Hàng ngày, trẻ sơ sinh và trẻ em, người di cư và người già bị vứt bỏ. Nhiều anh chị em hy sinh trên bàn thờ lợi nhuận, được bọc trong hương trầm tế lễ của sự dửng dưng. Nhiệm vụ của các tôn giáo, là nhắc nhở thế giới về điều này. Giờ đây, chưa bao giờ chúng ta chứng kiến sự di cư lớn như thế do chiến tranh, đói nghèo, biến đổi khí hậu, bởi việc tìm kiếm hạnh phúc mà thế giới toàn cầu hóa cho phép biết, nhưng thường rất khó đạt được. Một cuộc đại di cư đang diễn ra: từ những khu vực khó khăn nhất, người ta cố gắng tiếp cận những khu vực giàu có hơn. Đây không phải là một mục trên bản tin hàng ngày, mà là một thực tế lịch sử, đòi hỏi những giải pháp chung và có tầm nhìn xa.
Abai nói “con người phải là bạn của con người” và tình bạn này dựa trên sự chia sẻ chung, bởi vì những thực tế quan trọng của cuộc sống và cuộc sống mai hậu có những điểm chung. Và chúng ta cũng học biết xấu hổ: vâng, cảm nhận sự xấu hổ lành mạnh xuất phát từ lòng trắc ẩn đối với những người đau khổ, cảm thông và quan tâm đến trình trạng và số phận của họ. Đó là con đường của lòng nhân ái, làm cho chúng ta trở nên người hơn và tín đồ tốt hơn. Ngoài việc khẳng định phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi người, chúng ta còn phải dạy cho thế giới biết khóc thương người khác, bởi vì chỉ khi chúng ta cảm nhận những khó khăn của người khác như của chính mình thì chúng ta mới thực sự là con người.
Đức Thánh Cha và Đại Iman
Thách đố trong việc chăm sóc ngôi nhà chung
Đức Thánh Cha nói đến thách đố toàn cầu cuối cùng: chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta: Đấng Tối Cao đã chuẩn bị một ngôi nhà chung cho sự sống: và chúng ta, những người tuyên xưng mình thuộc về Người, làm sao chúng ta có thể để nó bị ô nhiễm, ngược đãi và hủy hoại? Chúng ta cũng hiệp lực trong thách đố này. Theo Đức Thánh Cha, chính não trạng khai thác đã tàn phá ngôi nhà chúng ta đang sống. Không chỉ vậy: nó dẫn đến sự che khuất tầm nhìn tôn trọng và tôn giáo đó về thế giới mà Đấng Tạo Hoá mong muốn. Vì vậy, điều cần thiết là phải ủng hộ và thúc đẩy chăm sóc sự sống trong mọi hình thức.
Đức Thánh Cha mời gọi các tôn giáo cùng nhau tiến lên, để hành trình của các tôn giáo ngày càng thân thiện hơn. Abai nói rằng “người bạn giả dối giống như cái bóng: khi mặt trời chiếu vào bạn, bạn không thể thoát khỏi nó, nhưng khi mây tụ lại trên bạn, bạn sẽ không thấy nó đâu cả” (Parola 37). Và ngài kết luận: Cầu mong điều này không xảy ra với chúng ta. Ước mong Đấng Tối Cao giải thoát chúng ta khỏi bóng tối của sự nghi ngờ và giả dối; Người có thể ban cho chúng ta để vun đắp tình bạn ấm áp và huynh đệ, qua đối thoại thường xuyên và sự chân thành sáng ngời về mục đích. Mong sao chúng ta không bao giờ nhắm vào các hình thức hoà giải giả tạo, nhưng chúng ta gìn giữ căn tính chúng ta mở ra cho sự can đảm của sự đa dạng, cho cuộc gặp gỡ huynh đệ. Chỉ bằng cách này, trong thời kỳ tăm tối mà chúng ta đang sống, chúng ta mới có thể làm tỏa lên ánh sáng của Đấng Tạo Hóa chúng ta.
Ngọc Yến
Nguồn: vaticannews.va/vi