Đây là chuyến viếng thăm thứ 19 của ĐTC tại nước ngoài, và Bồ đào nha là nước thứ 28 được ngài thăm viếng. Nhưng đây là lần đầu tiên, chuyến viếng thăm của ngài hoàn toàn là một cuộc hành hương, không có những hoạt động chính thức, nhưng chỉ có lời cầu nguyện dâng lên Đức Mẹ Fatima và bài giảng Thánh Lễ, cùng với hai lời chào các tín hữu: một trước khi bắt đầu đọc kinh Mân Côi tối hôm qua và một lời chào các bệnh nhân cuối thánh lễ phong thánh sáng thứ bẩy 13-5-2017.
Như ĐTC tỏ lộ trong sứ điệp Video gửi nhân dân Bồ đào nha tối thứ tư, 10-5 vừa qua, ngài đã nhận được nhiều lời mời của giáo quyền và các giới chức ở Bồ đào nha, mong ngài đến thăm địa phương của họ, nhưng ngài không thể nhận lời, và ĐTC cũng cám ơn sự cảm thông của chính quyền Bồ đào nha trước quyết định của ngài giới hạn lần đến Bồ đào nha này vào cuộc hành hương thuần túy.
Trên chuyến bay dài hơn 3 tiếng đồng hồ từ lúc 2 giờ 20 phút chiều từ Roma, như thường lệ, ĐTC đã chào thăm 69 ký giả cùng đi với ngài và tóm tắt chủ đích chuyến đi của ngài lần này: ”Đây là một cuộc lữ hành cầu nguyện, một cuộc gặp gỡ với Chúa và với Mẹ Thánh của Thiên Chúa”. Rồi ngài lần lượt bắt tay từng ký giả đồng hành.
Căn cứ không quân Monte Real
Khi đến phi trường căn cứ không quân Monte Real của Bồ đào nha, lúc 4 giờ 20 chiều 12-5, ĐTC đã được tổng thống Marcelo Rebelo de Souza tiếp đón tận chân thang máy bay và hai vị hội kiến trong 10 phút trước khi ngài đến viếng Nhà nguyện của căn cứ.
Cuộc tiếp đón đơn sơ nhưng rất nồng nhiệt, dọc đường ngài không quên ôm hôn và chúc lành cho mấy em bé, cũng như thăm hỏi những người bệnh thân nhân của các binh sĩ. Trước khi rời nhà nguyện, ĐTC đã ghi vào sổ vàng lưu niệm của căn cứ hàng chữ: ”Tôi phó thác nhân viên của Căn Cứ không quân và thân nhân họ cho Đức Mẹ Fatima, cầu xin Mẹ canh giữ cho họ được an toàn vào bảo vệ họ như những người trung thành phục vụ công ích và hòa bình”.
Tại Quảng trường Đền Thánh Fatima
Trong khi đó Quảng trường Fatima đã đông chật: hàng trăm ngàn tín hữu đã có mặt tại đây, cầu nguyện, ca hát chờ đợi ĐTC. Ngài đến đây sau 20 phút bay trực thăng từ căn cứ không quân, và đi xe mui trần đến thẳng Nhà Nguyện Đức Mẹ hiện ra. Ngài đặt bó hoa dưới chân tượng Đức Mẹ.
Những tiếng reo hò vui mừng của các tín hữu im bặt khi ĐTC im lặng cầu nguyện 10 phút trước tượng ảnh Đức Mẹ Fatima, rồi ngài bắt đầu kinh nguyện phó thác bản thân, các tín hữu, Giáo Hội và toàn thế giới cho sự phù hộ của Mẹ Thiên Chúa.
Tiếp nối truyền thống của các vị Giáo Hoàng tiền nhiệm, ĐTC dâng kính Đức Mẹ một bình nhỏ bằng bạc trên đó có hoa hồng bằng vàng 24 carat, đặt dưới chân tượng.
Kinh Mân Côi
ĐTC trở lại Nhà nguyện Đức Mẹ hiện ra lúc 9 giờ rưỡi tối để chủ sự buổi làm phép nến và đọc kinh Mân Côi với hơn 300 ngàn tín hữu hiện diện, tay cầm nến sáng lung linh.
Trong lời chào các tín hữu, ĐTC cho biết ngài mang tất cả các tín hữu trong tim, nhất là những người túng quẫn nhất. Và nhân dịp này, ngài cũng muốn đánh tan những quan niệm không phù hợp với tinh thần tin Mừng về Đức Mẹ. Ngài nói:
”Chúng ta chọn Đức Maria nào? Đức Trinh Nữ Maria của Tin Mừng, được Giáo Hội cầu nguyện tôn kính, hay là một Maria do sự nhạy cảm chủ quan phác họa ra, coi là người ngăn chặn cánh tay công lý của Thiên Chúa sẵn sàng trừng phạt: coi Mẹ Maria tốt lành hơn Chúa Kitô, Chúa Kitô bị coi như một thẩm phán không xót thương? Coi Mẹ Maria có lòng thương xót hơn Chiên Con bị sát tế vì chúng ta?
”Người ta phạm một điều bất công lớn xúc phạm đến Thiên Chúa và ơn thánh của Người, khi quả quyết trước tiên rằng tội lỗi bị án lệnh của Chúa trừng phạt, mà không nêu rõ như Tin Mừng dạy: các tội lỗi ấy đã được lòng thương xót của Chúa tha thứ! Chúng ta phải đặt lòng thương xót lên trên sự phán xét và dầu sao đi nữa, sự phán xét của Thiên Chúa luôn được thực hiện dưới ánh sáng lòng thương xót của Người, vì Chúa Giêsu đã gánh lấy những hậu quả tội lỗi chúng ta cùng với hình phạt đi kèm. Chúa không phủ nhận tội, nhưng Ngài đã trả giá cho chúng ta trên Thánh Giá..”.
Sau kinh Mân Côi, ĐTC đã rời quảng trường trở về nhà trọ ”Nhà Đức Mẹ Camêlo”. Ngài ngồi cạnh tài xế, chứ không đứng chào mọi người, có lẽ vì không muốn các tín hữu chia trí trong bầu không khí cầu nguyện chung bấy giờ. Bầu không khí trong đó diễn ra thánh lễ liền sau đó do ĐHY Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh, cử hành. Trời có gió lạnh và mưa nhẹ.
Nhiều tín hữu ở lại khu vực Đền thánh để qua đêm, vì nhà trọ của họ ở quá xa, hàng trăm cây số.
(G. Trần Đức Anh OP, RadioVaticana 13.05.2017)