“Ai không đi với Tôi là chống lại Tôi”
(Lc 11, 14-23)
14 Bấy giờ Đức Giê-su trừ một tên quỷ, và nó là quỷ câm. Khi quỷ xuất rồi, thì người câm nói được. Đám đông lấy làm ngạc nhiên.
15 Nhưng trong số đó có mấy người lại bảo: “Ông ấy dựa thế quỷ vương Bê-en-dê-bun mà trừ quỷ.”16 Kẻ khác lại muốn thử Người, nên đã đòi Người một dấu lạ từ trời.17 Nhưng Người biết tư tưởng của họ, nên nói: “Nước nào tự chia rẽ thì sẽ điêu tàn, nhà nọ đổ xuống nhà kia.18 Nếu Xa-tan cũng tự chia rẽ chống lại chính mình, thì nước nó tồn tại sao được? … bởi lẽ các ông nói tôi dựa thế Bê-en-dê-bun mà trừ quỷ.19 Nếu tôi dựa thế Bê-en-dê-bun mà trừ quỷ, thì con cái các ông dựa thế ai mà trừ? Bởi vậy, chính họ sẽ xét xử các ông.20 Còn nếu tôi dùng ngón tay Thiên Chúa mà trừ quỷ, thì quả là Triều Đại Thiên Chúa đã đến giữa các ông.
21 Khi một người mạnh được vũ trang đầy đủ canh giữ lâu đài của mình, thì của cải người ấy được an toàn.22 Nhưng nếu có người mạnh thế hơn đột nhập và thắng được người ấy, thì sẽ tước lấy vũ khí mà người ấy vẫn tin tưởng và sẽ đem phân phát những gì đã lấy được.
23 “Ai không đi với tôi là chống lại tôi, và ai không cùng tôi thu góp là phân tán.
- Satan và các thần của nó
Ít có khi nào Đức Giê-su nói về Satan và các thần của nó rõ và nhiều như trong bài Tin Mừng hôm nay. Dường như thời xưa, ma quỉ không có nhiều phương tiện, chỗ ẩn nấp hay mặt nạ hóa thân, nên hay ám người ta cách trực tiếp như các Tin Mừng kể lại. Nhưng ngày nay, lối sống của loài người chúng ta đang cung cấp cho ma quỉ quá nhiều phương tiện, chỗ ẩn nấp và mặt nạ hóa thân: những hệ quả tiêu cực của quá trình toàn cầu hóa, trò chơi, thú vui đủ loại, phương tiện truyền thông, phương tiện đi lại, phim ảnh, tiền bạc, danh vọng…
Vì thế, hơn bao giờ hết, trong hoàn cảnh hiện nay, con người, nhất là người trẻ, dù không bị ma quỉ ám trong thân xác, nhưng còn nghiêm trọng hơn, bị ám trong tâm trí bởi những điều xấu, những năng động xấu thuộc về ma quỉ, đó là lối sống vô trách nhiệm, tự do cá nhân, vô ơn, tìm kiếm khoái lạc chóng qua, tự do luyến ái, bạo lực, gian dối, hưởng thụ, đam mê phương tiện và thú vui, không có khả năng sống giao ước, chiều theo lòng ham muốn, cảm xúc thấp hèn, vô kỉ luật, không có lí tưởng cao quí, mất hướng đi, không thao thức đi tìm ý nghĩa cuộc sống… Cách ma quỉ ám người ta như thế còn nghiêm trọng hơn, là khi dằn vặt thân xác ở bên ngoài, nghĩa là bị quỉ ám trực tiếp như một số trường hợp mà các Tin Mừng kể lại hay như chúng ta thỉnh thoảng vẫn còn nghe nói ngày nay.
Đức Giê-su trừ một tên quỉ, và đó là quỉ câm. Như thế, có một thứ quỉ làm cho chúng ta không nghe được thực sự, và vì thế không nói được thực sự. Bởi vì, câm là do điếc. Chúng ta cũng hay điếc với Chúa, điếc với người khác, nên chúng ta không nói được với nhau, nhất là nói những lời sự sống, nghĩa là lời yêu thương, cảm thông, tha thứ, đón nhận. Trong những trường hợp như thế, có thể nói, chúng ta cũng bị quỉ câm ám!
- Vương Quốc của Satan
Tuy nhiên, bài Tin Mừng còn kể lại cho chúng ta có một thứ “câm điếc” nghiêm trọng hơn: “câm điếc” đối với những dấu chỉ mà Thiên Chúa ban nơi ngôi vị của Đức Giê-su. Thật vậy, cùng chứng kiến dấu chỉ mà Đức Giêsu vừa thực hiện, một dấu chỉ đầy ý nghĩa, nhưng:
- Có một số người bảo ông ấy dựa thế quỉ vương mà trừ quỉ.
- Còn những người khác thì muốn thử Ngài, đòi một dấu lạ từ trời.
Trong cuộc Thương Khó, với thân xác mỏng manh của Con Thiên Chúa nhập thể, Đức Giê-su sẽ bày tỏ Khuôn Mặt Rạng Người của Thiên Chúa Cha, một khuôn mặt đã bị hiểu lệch lạc, bị bóp méo, ngay từ nguồn gốc sự sống (x. St 3, 1-7), nhưng không phải bằng những kì công lớn lao, hay những phép lạ cả thể; bởi vì lịch sử Dân Do Thái và cuộc đời của Đức Giê-su cho thấy rằng, những kì công lớn lao và những phép lạ cả thể không những không mang lại lòng tin, nhưng còn khơi dậy lòng ham muốn không cùng những điều lạ, ngoài ra còn bị Sự Dữ xen vào khơi dậy những cách hiểu và hành động lệch lạc. Những gì mà bài Tin Mừng hôm nay kể lại, là một dấu chứng cụ thể[1].
Vì thế, theo ý Chúa Cha, Ngài được mời gọi bày tỏ Khuôn Mặt Rạng của Người theo một cách khác, “một cách điên rồ”, nhưng là sự điên rồ của tình yêu và khôn ngoan thần linh, qua việc:
- nhận hết vào mình thân phận của loài người chúng ta,
- đảm nhận mọi số phận đầy tai họa của con người,
- gánh lấy mọi tội lỗi của loài người,
- và đối diện với chính Sự Dữ “ồn ào và bạo lực”, biểu dương ở mức độ tuyệt đối, bằng “thinh lặng và hiền lành”.
Trở lại với bài Tin Mừng, đối diện với những “tư tưởng” (c. 17) của những người “câm điếc” đối với lời nói, hành động và ngôi vị của Người, chắc chắn là Đức Giêsu đã rất buồn lòng. Chúng ta cần nghiệm ra tâm tình của Ngài ở bên dưới những lời Ngài nói; và Ngài nói thật nhiều, rất tự phát và mạnh mẽ về ma quỉ, Ngài nói về vương quốc của chúng, về sức mạnh của chúng và về thói quen của chúng.
Trước hết, Đức Giê-su bắt đầu bằng cách dùng những hình ảnh “một nước” và “một nhà”, để cho thấy nhận định của họ không phù hợp qui luật của hiện hữu: ở mức độ cá thể hay tập thể, điều gì đã hiện hữu thì tự bản chất nó muốn hiện hữu dài lâu và nếu có thể hiện hữu mãi mãi; và để hiện hữu, hữu thể không thể tự chia rẽ, vì như thế sẽ dẫn đến hậu quả tự hủy diệt chính mình. Chính vì thế, ma quỉ (tiếng Hi-lạp là diabolos; tiếp đầu ngữ dia có nghĩa là chia rẽ), nghĩa là “Kẻ Tố Cáo”, thường gieo rắc nộc độc chia rẽ bằng hành vi tố cáo, để hủy diệt sự sống của con người, hay đúng hơn, làm cho con người hủy diệt con người[2]. Những người tự biến mình thành tay sai của Satan, hay bị Satan chi phối, ý thức hay không ý thức, cũng hành động như thế.
Sau đó, Đức Giê-su kể dụ ngôn sau đây: “Khi một người mạnh được vũ trang đầy đủ canh giữ lâu đài của mình, thì của cải người ấy được an toàn. Nhưng nếu có người mạnh thế hơn đột nhập và thắng được người ấy, thì sẽ tước lấy vũ khí mà người ấy vẫn tin tưởng và sẽ đem phân phát những gì đã lấy được.” (c. 21-22), Ngang qua dụ ngôn thật nhỏ, nhưng rất “xấu” này (tương tự như dụ ngôn người quản lí bất lương): Đức Giê-su mời gọi người nghe nhận ra một mầu nhiệm thật lớn và thật đẹp, đó là Triều Đại Thiên Chúa đã đến giữa chúng ta (x. Mt 12, 28 và Lc 11, 20). Triều Đại Thiên Chúa đã đến ngang qua lời nói, hành động và chính ngôi vị của Đức Giê-su, vì nếu Satan bị đẩy lùi và bị trừ khử, thì chỉ có thể là Thiên Chúa mà thôi, chỉ có thể là “Thần Khí của Thiên Chúa” (Mt 12, 28), chỉ có thể là “ngón tay của Thiên Chúa (Lc 11, 20). Hơn nữa, theo các Tin Mừng Nhất Lãm, ngôn ngữ dụ ngôn được Đức Giê-su ưu tiên dùng để nói về Nước Thiên Chúa, đến độ “dụ ngôn Tin Mừng” tự nó có nghĩa là Nước Thiên Chúa, và Đức Giê-su chính là một “Dụ Ngôn” nói cho chúng ta một cách hoàn hảo về Thiên Chúa và về Triều Đại của Người.
- Vương Quốc của Đức Giêsu
Tuy nhiên, xét cho cùng, tình trạng của những người nghe Đức Giêsu chưa quá nghiêm trọng, nghĩa là họ vẫn chưa rơi vào tình trạng tệ hại, là bị một tên quỉ cộng thêm bảy tên quỉ khác dữ hơn làm chủ. Và chúng ta cũng có thể nói như vậy về chính mình, về cộng đoàn hay cộng đồng của chúng ta.
Tuy nhiên những người nghe Đức Giêsu ngày xưa cũng như hôm nay vẫn chưa có một một lựa chọn dứt khoát và triệt để đối với Tin Mừng của Ngài và Triều đại Thiên Chúa, vẫn chưa để cho mình bị cuốn hút bởi Thần khí của Đức Giê-su. Nếu chúng ta đang trong tình trạng “dở dở ương ương” như thế, Đức Giêsu cảnh báo rằng, chúng ta sẽ tất yếu rơi vào tình trạng tệ hại, nghĩa là rơi vào lưới, hay nước của Satan. Và lời của Ngài còn mạnh hơn nữa:
Ai không đi với tôi là chống lại tôi,
và ai không cùng tôi thu góp là phân tán.
* * *
Xin cho chúng ta được Chúa Thánh Thần ban ơn hiểu biết và yêu mến Đức Ki-tô, như Người đã ban cho thánh Phao-lô (x. Phil 3, 7-9), để chúng ta không chỉ đi theo, nhưng còn được nên một với Đức Ki-tô và hiệp nhất với nhau trong Đức Ki-tô. Đó là con đường duy nhất để chúng ta được giải thoát khỏi nước của Satan và tất cả những gì thuộc về Satan.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
[1] Lòng tin chỉ dựa vào phép lạ: (1) TC chỉ ở trong những điều lạ thường, còn những điều bình thường, là phần lớn cuộc đời chúng ta, thì sao? Thân phận con người rốt cuộc có là ơn huệ TC không? Có là đường đi dẫn đến TC hay không? (2) Không chấp nhận thân phận con người và không liên đới với thận phận của người khác. (3) Ma quỉ sẽ lợi dụng để khơi dậy lòng ham muốn không cùng những điều lạ, như đã làm trong Sáng Tạo (St 3) và trong Lịch Sử Cứu Độ (Ds 21, 4-9): có điều lạ thì tin, không có thì trách móc nghi ngờ; ngoài ra, còn có những người đã ngụy tạo ra điều lạ để lừa dối mình và lừa dối nhau.
[2] Chúng ta có thể đọc St 3, 1-7; Ds 21, 4-9; Ga 3, 17-19 và Kh 12, 9-10. Hình ảnh Con Rắn diễn tả Satan trong các bản văn Kinh Thánh này. Và trong thư của thánh Pha-lô gởi tín hữu Roma (Rm 7, 7-13), “Tội” được nói tới như là một nhân vật, và cách hành động của Tội, theo thánh Phao-lô, hoàn toàn phù hợp với cách hành động của Con Rắn.