Dưới đây là một vài “ý tưởng để suy tư” mà Đức Thánh Cha gửi đến chúng ta. Chúng đáng để suy nghĩ và hành động theo, khi các thiếu niên trưởng thành trong một thế giới bao trùm bởi trí tuệ nhân tạo (AI).Bạn có nghe con em mình bắt đầu nói: “Tại sao con phải học cái này, khi trí tuệ nhân tạo rồi đây cũng sẽ thay thế công việc này (hoặc thay con)?”
Khi nói đến trí tuệ nhân tạo, chính các thế hệ trẻ là những người với tương lai sẽ được định hình nhiều nhất bởi AI.
Nhưng trong trường hợp các em chưa biết, Đức Thánh Cha Lêô XIV đã đề cập đến chủ đề AI nhiều lần, đưa ra những cái nhìn sâu sắc có giá trị cho cuộc sống của các em (và của chúng ta!).
Dưới đây là một vài “ý tưởng để suy tư” mà Đức Thánh Cha gửi đến chúng ta. Chúng đáng để suy nghĩ và hành động theo, khi các thiếu niên trưởng thành trong một thế giới thấm đẫm bởi trí tuệ nhân tạo (AI).
Đây mới chỉ là khởi đầu, vì Đức Thánh Cha Lêô đã nói rất nhiều về AI chỉ trong vài tháng. Và ngài đang tiếp nối những giáo huấn khá sâu rộng từ Đức Thánh Cha Phanxicô và chính Tòa Thánh Vatican. Bạn có thể tìm hiểu thêm về điều này tại tab “Trí tuệ Nhân tạo” của chúng tôi.
1. AI chỉ là một công cụ
Thật dễ bị cám dỗ khi xem AI như thể nó là một thực thể riêng biệt, một thứ có thẩm quyền hoặc quyền lực riêng. Tuy nhiên, Đức Thánh Cha Lêô lặp lại lời của Đức Thánh Cha Phanxicô rằng AI chỉ là một công cụ, được tạo ra để con người sử dụng – mà việc sử dụng đó có thể hướng đến điều thiện hoặc điều ác.
Ngài viết:
“Theo định nghĩa, các công cụ quy chiếu về trí tuệ người đã chế tạo ra chúng và phần lớn sức mạnh đạo đức của chúng xuất phát từ ý định của những cá nhân sử dụng chúng. Trong một số trường hợp, AI đã được sử dụng theo những cách tích cực và thật cao quý để thúc đẩy bình đẳng lớn hơn, nhưng đồng thời cũng có khả năng bị lạm dụng vì lợi ích cá nhân, làm tổn hại đến người khác, hoặc tệ hơn, gây xung đột và tính hung hăng. Điều cốt yếu phải nhớ rằng cách bạn sử dụng AI là quan trọng. Bạn, và rất nhiều người khác trên khắp thế giới, sẽ định hình nền văn hóa qua việc chọn cách sử dụng AI.
2. Hãy suy nghĩ trước khi hành động
Đức Thánh Cha Lêô thường dùng từ “phân định” khi nói về AI. Ngài giải thích:
“Tác động của cuộc cách mạng (AI) này thật sâu rộng, làm biến đổi các lãnh vực như giáo dục, công việc, nghệ thuật, chăm sóc sức khỏe, quản trị, quân sự và truyền thông. Sự chuyển đổi mang tính thời đại này đòi hỏi trách nhiệm và sự phân định để bảo đảm rằng AI được phát triển và sử dụng cho ích chung, xây dựng những nhịp cầu đối thoại và thúc đẩy tình huynh đệ, đồng thời bảo đảm rằng nó phục vụ lợi ích của toàn thể nhân loại.”
Nói cách khác, khi bạn bước vào tuổi trưởng thành và sử dụng AI trong công việc, trong các mối tương quan và trong cộng đồng của mình, bạn cần suy nghĩ về cách sử dụng nó để trợ giúp người khác. Đức Thánh Cha Lêô nói rằng trợ giúp người khác, trong trường hợp này, có nghĩa là “bảo vệ phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi con người, và tôn trọng sự phong phú và đa dạng về văn hóa và tinh thần của các dân tộc trên thế giới.”
Ngài nói, việc bạn sử dụng AI và sử dụng nó như thế nào, phải được đánh giá dựa trên thực tế bạn có thúc đẩy ích chung theo cách này hay không.
3. Hãy thành thật
“Là chính mình” trên không gian mạng từ lâu đã là một thách đố – một thách đố sẽ càng trở nên phức tạp hơn với sự phổ biến của AI. Đức Thánh Cha Lêô khuyến khích chúng ta rằng:
“Đây là một thách đố mà chúng ta phải đối mặt: suy ngẫm về tính thành thật trong chứng tá của chúng ta, về khả năng lắng nghe và nói, và về năng lực thấu hiểu và được thấu hiểu của chúng ta. Chúng ta có nhiệm vụ phải cùng nhau làm việc để phát triển một lối tư duy, phát triển một ngôn ngữ của thời đại chúng ta, để lên tiếng cho Tình yêu.”
Khi AI phát triển một ngôn ngữ nhân tạo toàn cầu, bạn có cơ hội để nói bằng tiếng nói được Thiên Chúa ban tặng cho riêng bạn, trao tặng những ân huệ và tài năng của mình cho thế giới.
4. Đừng quên rằng dữ liệu không phải là sự khôn ngoan
Đức Thánh Cha Lêô thừa nhận rằng: “Chưa có thế hệ nào có được cơ hội tiếp cận nhanh chóng với lượng thông tin có sẵn thông qua AI như vậy.” Tuy nhiên, việc có nhiều dữ liệu không đồng nghĩa với sự hình thành trí tuệ của riêng bạn. Ngài nói:
“Nhưng một lần nữa, việc tiếp cận dữ liệu – dù rộng lớn đến đâu – cũng không được nhầm lẫn với trí tuệ, vốn tất yếu “liên quan đến việc con người mở ra với những vấn nạn tối hậu của cuộc sống và phản ánh định hướng hướng tới Chân Lý và Sự Thiện” (Antiqua et Nova, Số 29). Sau cùng, sự khôn ngoan đích thực hệ tại ở việc nhận ra ý nghĩa đích thực của sự sống, hơn là sự sẵn có của dữ liệu.”
Bạn có đang tìm kiếm chân lý không? Nếu bạn đang hy vọng trưởng thành trong sự khôn ngoan, Đức Thánh Cha Lêô cho rằng việc chỉ dựa vào dữ liệu mà AI cung cấp thì không đủ.
5. Hãy luôn nhớ đến Thiên Chúa
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, Đức Thánh Cha Lêô nói rằng “rất khó để khám phá sự hiện diện của Thiên Chúa” trong trí tuệ nhân tạo.
Nếu bạn thấy mình tập trung hoàn toàn vào thế giới được định hình bởi AI, nhưng lại quên rằng chính Thiên Chúa đã tạo dựng và chăm sóc thế giới, thì đã đến lúc bạn cần thay đổi cái nhìn.
Khi nhắc lại bổn phận phục vụ ích chung và tìm gặp Thiên Chúa, Đức Thánh Cha nhắc lại những lời trong Kinh Thánh mà chúng ta luôn cần ghi nhớ.
Trong Tin Mừng theo Thánh Máccô, khi một kinh sư hỏi Chúa Giêsu đâu là điều răn trọng nhất trong các điều răn…
Chúa Giêsu đáp: “Điều răn đứng đầu là: Nghe đây, hỡi Israel, Đức Chúa, Thiên Chúa chúng ta, là Đức Chúa duy nhất. Ngươi phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn và hết sức lực ngươi. Điều răn thứ hai là: Ngươi phải yêu người thân cận như chính mình. Chẳng có điều răn nào khác lớn hơn các điều răn đó.”
Dĩ nhiên, lời của Chúa Giêsu vẫn phù hợp trong thế giới kỹ thuật số của AI ngày nay, như chúng phù hợp trong thời đó.
Tri Khoan
Chuyển ngữ từ: aleteia
Để lại một phản hồi