Chính phủ Đài Loan đã gửi lời mời lần thứ hai cho Đức Thánh Cha Phanxicô thăm đất nước này, một động thái theo sau những phát triển mới trong quan hệ của Tòa Thánh với đối thủ của quốc gia này ở Trung quốc đại lục.
Phó Tổng thống Chen Chien-jen đã thực hiện lời mời trong một buổi yết kiến với Đức Thánh Cha trước buổi lễ phong thánh hôm Chúa Nhật của người tiền nhiệm của ngài, Đức Giáo hoàng Phaolô VI.
Đức Thánh Cha “cho biết ngài cầu nguyện cho Đài Loan” và yêu cầu ông Chen truyền đạt lời chúc mừng tới Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, ông Chen nói với các phóng viên. Ông nói rằng Đức Thánh Cha mỉm cười khi ngài nhận được lời mời đến thăm Đài Loan. Ông Chen, người Công giáo, đã viếng thăm Vatican trong buổi lễ phong thánh năm 2016 của Mẹ Têrêsa Calcutta.
Đáp lại tin tức về lời mời, Tổng thống Thái đã nói trong một bài đăng trên trang Facebook “Tôi muốn cảm ơn Đức Giáo hoàng vì những lời chào và chúc phúc lành của Ngài.”
“Chúng tôi sẽ sử dụng các hành động tích cực và cụ thể để tiếp tục hỗ trợ Đức Giáo hoàng và Vatican nhằm truyền bá các giá trị chung của tự do, công lý, hòa bình và quan tâm đến mọi nơi trên thế giới,” bà nói.
Đây là lời mời thứ hai từ các nhà lãnh đạo chính trị Đài Loan đến Đức Giáo hoàng.
Vào tháng 9 năm 2017, Tổng thống Thái đã chính thức gửi cho Đức Thánh Cha Phanxicô một lời mời đến thăm đất nước qua Đức Hồng y Peter Turkson, người đã ở Đài Loan tham dự Đại hội Quốc tế về Sứ đồ Biển.
Đài Loan có khoảng 300.000 người Công giáo, chiếm khoảng hai phần trăm dân số.
Sự phân chia giữa Trung Quốc và Đài Loan bắt đầu từ năm 1949, khi những lực lượng quốc gia rời lục địa sau sự thành công của quân đội cộng sản trên đất liền. Đài Loan chính thức được gọi là Cộng hòa Trung Hoa, trong khi chính phủ trên đất liền là Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Tòa Thánh đã công nhận chính phủ Đài Loan, Cộng hòa Trung Hoa, từ năm 1942, và hiện không có quan hệ ngoại giao chính thức với chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, củng cố quyền kiểm soát đất liền khi kết thúc cuộc nội chiến năm 1949.
Vào tháng Chín, đại diện của Tòa Thánh và chính phủ cộng sản Trung quốc đã ký một thỏa thuận tạm thời về việc đề cử các giám mục Công giáo mà một thông cáo Vatican đã tạo ra các điều kiện cho “sự cộng tác lớn hơn ở cấp độ song phương.”
Phát ngôn viên Vatican Greg Burke nói mục tiêu của hiệp ước là “không chính trị mà là mục vụ” và sẽ cho phép “các tín hữu có những giám mục hiệp thông với Roma mà đồng thời được chính quyền Trung quốc công nhận.”
Có khoảng 12 triệu người Công giáo ở Trung quốc, nhưng trong nhiều thập kỷ, họ đã bị chia cắt giữa Giáo hội Công giáo hầm trú với sự hiệp thông đầy đủ với Tòa Thánh, đôi khi chịu sự bức hại của chính phủ và Hiệp hội Công giáo yêu nước được nhà cầm quyền Trung quốc bảo kê, những giám mục của họ được chỉ định bởi chính quyền cộng sản và đôi khi được thụ phong mà không có sự chấp thuận của Đức Giáo hoàng. Một số giám mục của Hiệp hội Công giáo Yêu nước Trung quốc là thành viên của Quốc hội Nhân dân Trung Quốc.
Vào tháng 5, các giám mục Đài Loan đã tổ chức chuyến viếng thăm ad limina đầu tiên của họ với Đức Giáo Hoàng trong 10 năm.
Trong chuyến thăm, các giám mục Đài Loan đã mời Đức Thánh Cha Phanxicô thăm đất nước này nhân dịp Đại hội Thánh Thể Quốc gia, dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 3 năm 2019.
Đã có nhiều mối quan ngại giữa một số nhà lãnh đạo Đài Loan rằng Toà Thánh sẽ bỏ quan hệ ngoại giao với Đài Loan nếu nó có một thỏa thuận ngoại giao với Trung Quốc. Trung Quốc coi Đài Loan là một tỉnh nổi dậy, không phải là một quốc gia có chủ quyền.
Trong quá khứ, Trung Quốc đã yêu cầu các quốc gia khác chấm dứt sự công nhận ngoại giao Đài Loan như là một mức giá để tăng cường hợp tác kinh tế hoặc chính trị, và Tòa Thánh là một trong những thực thể có chủ quyền nổi bật nhất để công nhận quốc đảo này. Theo Agence France Presse, Tòa Thánh là đồng minh chính thức duy nhất của nước này ở Âu châu. Đài Loan đã mất năm đồng minh kể từ năm 2016, với các nước đang phát triển như El Salvador, Panama và Cộng hòa Dominica cắt đứt các mối quan hệ dưới áp lực từ Bắc Kinh.
Tòa khâm sứ trụ sở ở Đài Bắc đã không có sứ thần Tòa Thánh dẫn dắt từ ngày 25 tháng 10 năm 1971, khi Liên Hiệp quốc ngừng công nhận chính phủ có trụ sở tại Đài Bắc là chính phủ Trung Quốc. Vào thời điểm đó, Tòa Thánh đã chuyển sứ thần của mình khỏi Đài Bắc và không chỉ định người kế nhiệm. Kể từ đó, sứ vụ ở Đài Bắc đã được lãnh đạo duy nhất dẫn bởi một đại diện không thường trú.
Đức Tổng Giám mục John Hung Shan-chuan của Đài Bắc, nói với Reuters vào tháng 3, rằng Giáo hội ở Đài Loan không lường trước được rằng Toà Thánh và Trung Quốc đại lục sẽ thiết lập quan hệ ngoại giao, vì làm như vậy đòi hỏi phải chia sẻ “những giá trị chung với nhau.”
“Các giá trị mà Vatican nắm giữ khác với những giá trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Xây dựng quan hệ với Vatican đòi hỏi các giá trị bao gồm cả tự do và dân chủ,” ngài nói.
Jos. Tú Nạc, Nguyễn Minh Sơn